Die dagelijksche behoeften nu, zijn vrij gering. Ons leger is
niet als een zwerm sprinkhanen, die overal waar zij neerstrijkt,
de velden kaalvreet. En zelfs voor die vrij onbeteekenende
aankoopen mogen voldoende waarborgen ter voorkoming, dat de
bevolking in ongelegenheid wordt gebracht, aanwezig geacht
worden.
Onwillekeurige laat staan moedwillige verwaarloozing van de
belangen der bevolking kan van geen enkel officier verwacht
worden, daar gedurende de laatste jaren het vraagstuk der
voedselvoorziening van Java en de beteekenis der economie in
den oorlog zóó aan de orde van den dag zijn geweest, dat ieder
eenigszins ontwikkeld persoon het groote belang daarvan moet
hebben leeren inzien. Verder zullen overal waar bevolking is, ook
Eur. en Inl. Bestuursambtenaren aanwezig zijn. Is het denkbaar,
dat van hun kennis van de pi. toestanden geen partij zou worden
getrokken, om inlichtingen te verkrijgen over den voedseltoestand
in een streek en vormen ook ruim aanbod, of terughoudendheid
van de zijde der eigenaars van voedselvoorraden, niet voor een
ieder duidelijke aanwijzingen betreffende overvloed ofschaarsch-
te Eindelijk kunnen van hoogerhand bevelen worden gegeven,
die de pi. aanschaffingen in een bepaalde streek ver
bieden. Waarlijk, ik acht de vrees, dat, zonder den waarborg,
welke door de Comm. wordt noodig geoordeeld, de belangen
der bevolking ernstig geschaad zullen worden, ongegrond.
Bedoelde waarborg is bovendien niet zoo goed als hij schijnt.
Men mag zich n 1. geen te overdreven voorstelling maken van
de uitvoerigheid en betrouwbaarheid der gegevens, waarover de
H. I. als lid van den Raad van Advies inzake de voedselaange-
legenheden van Java zal kunnen beschikken. Ik herinner er aan, dat
het de Regeering in Ned. tijdens de crisisjaren, trots alle moeite,
welke zij zich heeft gegeven, slechts ten deele (of toen het reeds
te laat was) is mogen gelukken, betrouwbare gegevens betreffende
de in het land aanwezige voedselvoorraden te verkrijgen. Verge
lijken wij nu het gebied, waarover dat onderzoek plaatsvond.de
getalsterkte der daarop wonende bevolking en de middelen welke
voor het onderzoek ten dienste stonden met Java, dan moet het
een ieder wel duidelijk zijn, dat een organisatie voor de voedsel-
aangelegenheden aldaar, nimmer over gegevens zal kunnen
beschikken, welke op nauwkeurigheid aanspraak kunnen maken.
Het zullen over 't algemeen, en in 't bijzonder voor wat het
platteland betreft, slechts globale gegevens zijn, en in verreweg
de meeste gevallen 'zal de mogelijkheid tot plaatselijken aankoop
van een grootere of kleinere hoeveelheid rijst of van eenige stuks
runderen, ter plaatse zelf veel beter kunnen worden beoordeeld,
dan naar bedoelde gegevens. Indien de H. I. over die aankoopen
heeft te beslissen, levert dat het gevaar op, dat de plaatselijke
hulpbronnen veel minder worden benut, dan mogelijk zou
geweest zijn.
57
