eerst melding gemaakt van het XlXe korps en eerst nog later werd
het lile leger genoemd en de samenstelling er van aangegeven.
Dit leger was opgerukt met de 23e reserve-div. op den rechter-
en het XlXe korps op den linkervleugel.
Het Xlle korps bevond zich in den nacht 27|28 AUG. in de om
geving van Liart tusschen de Landry-beek en het bosch van
Signy-l'Abbaye, komende van Maubert-Fontaine en marcheerende
in Z. richting naar Signy-l'Abbaye. O. daarvan marcheerde het
XlXe korps over Rimogne en W. van Mézières, terwijl de rechter
vleugel van het IVe leger zich bij Donchéry bevond. Tegenover
den 1. vleugel van het 4e Fr. leger bevond zich dus het geheele
Hie D. leger.
Het was tegen het Xlle korps en deelen van het XlXe korps, dat
de Marokk. div. haar aanval had gericht, die het succes had, dat
de D. overmacht tot staan werd gebracht.
Het is een herhaaldelijk in de krijgsgeschiedenis geconstateerd
verschijnsel, dat zwakke aanvoerders door een stoutmoedigen aan
val geïmpressionneerd worden. De onzekerheid, waarin men
verkeerde met betrekking tot de sterkte, de ware bedoelingen en
den toestand bij den vijand deed vermoeden, dat de aanvallende
troepen nog door andere werden gevolgd, omdat anders de han
deling roekeloos zou zijn en deze overweging belette meermalen
den aangevallene om grooter kracht te ontwikkelen, ten einde op
alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn.
Ook de volgende dagen bleek de zwakheid der D. hoogere aan
voering, zich uitende in gebrek aan doortastendheid en het opgeven
van de reeds ingeleide omvattende manoeuvre van den 1. vleugel
van het 4e Fr. leger.
,,Im Kriege ist nichts gewisz, nur der eigene Wille". Gebrek
aan vastheid bij de hoogere aanvoerders plant zich bij de onder
geschikten voort. Nog altijd is het moreel de eerste factor in het
gevecht. Het gevecht is eigenlijk ook niets anders dan een strijd
tusschen 2 willen, zoo bij hoog als bij laag, in alle rangen. Een
krachtige wil heeft altijd overwicht op een minder sterken en
impressionneert dien. En dit kenmerkt den aanvoerder van krach
tiger. wil, dat hij, zich een beeld van den toestand vormende en
een oplossing aannemende, welke in overeenstemming met dat
beeld kan worden geacht, alle krachten inspant om het gestelde
doel te bereiken.
Het gaat er niet om de denkbaarst beste oplossing te vinden. In
het gevecht doen zich verschillende te voren onbekende en onbere
kenbare omstandigheden voor. die den uitslag kunnen beïnvloeden
en waardoor het al zeer moeilijk is a priori te zeggen, wat de beste
oplossing is. Hiermede mag bij de oefeningen wel rekening worden
gehouden Bij de beoordeelingen behoort men zich niet op doctrinair
standpunt te plaatsen. De oplossing behoort een goede kans van
slagen te bieden, moet daartoe in overeenstemming zijn met de
12
