Wij kennen de houding der Permanente kaarteeringscommissie in
deze aangelegenheid niet, wellicht is ook zij voor een voldongen feit
geplaatst, doch het geopenbaarde vertrouwen, dat het militaire depar
tement zonder meer een reeds getroffen besluit weet te waardeeren,
is zeker bewaarheid. Het heeft zich eenvoudig daarbij neergelegd
Hoe is de wensch tot afscheiding ontstaan, en is de urgentie
aan de hand van de beschikbare gegevens aan te toonen?
Het spreekt wel van zelve, dat de, in verhouding tot het overig
deel van den Topografischen dienst, zooveel grootere wasdom van
het reproductiebedrijf zijn zelfstandigheidsgevoel snel deed aan
groeien. In 1916 werd de Heer Teillers tot Hoofd der reproductie
benoemd. Hoewel o. i. te laat geschied, zou de officiëele erkenning
van diens groote verdiensten zeker hebben kunnen leiden tot een
wegnemen van de geleidelijk gerezen moeilijkheden in zijn
positie. Zij heeft echter niet bijgedragen tot een betere vaststelling
van het standpunt, dat de algemeene leiding en de direkte bedrijfs
voering tegenover elkaar behooren in te nemen. Wij vermeenen
dan ook, dat een niet tijdige overdracht van bepaalde bevoegd
heden en een minder afdoende regeling der onderlinge verhou
dingen belangrijk hebben bijgedragen tot den, na de gezagswis-
seling bij den dienst, geopenbaarden wensch van het reproductie
bedrijf naar grootere zelfstandigheid onder het Departement van
Gouvernementsbedrijven. De omstandigheden, waaronder gewerkt
moest worden, hebben dit sterk in de hand gewerkt.
Bij de eischen, welke, voortspruitende uit een buiten elke ver
houding toenemende vraag naar kaarten en illustratief werk
In de Memorie van Antwoord werd 4 Juli 1922 verklaard, dat de
kwestie der afscheiding bij de herkaveling van de taak der depar
tementen van Algemeen bestuur waar zij geheel op haar plaats zou
zijn geweest nader in overweging zou worden genomen. Den lOen
d. a. v. vermeent het Volksraadlid 's Jacob (warm voorstander eener
afscheiding, niettegenstaande hij de reproductie wenscht uitgebreid
te zien o. a. met de verveelvuldiging van z e ek a a r t e n, en toegeeft,
dat de Topografische dienst reeds thans zeer goed zou kunnen voldoen
aan alle eischen, welke de praktijk stelt), dat door den Raad wel
dadelijk eene beslissing ter zake kan worden genomen, omdat deze
over alle gegevens i. c. het rapport der Commissie beschikt. Spre
ker dient tot dat doel een motie in met de strekking tot oprichting
van een afzonderlijke, centrale reproductieafdeeling te geraken. Hoe
wel de Regeering geen aanleiding vindt Haar standpunt te herzien en
het ter zake duskundige Volksraadlid van Sandick tegen de afscheiding
waarschuwt, wordt de motie met 26 tegen 7 stemmen die van de
Heeren Koesoemojoedo, Kan, Kiès, Kerkkamp, van Sandick, Aay en
van den Voorzitter aangenomen.
In 1882 was het de Gouverneur-generaal 's Jacob, die om utiliteits
redenen vermeende af te moeten zien van de voorgenomen triangulatie
van Sumatra en daardoor de Indische cartografie ernstig bedreigde;
Nederland heeft dat gevaar toen afgewend. Het is wel een bijzonderheid,
dat het in 1922 eveneens een 's Jacob moet zijn, die, overtuigd daar
mede het belang van Indië te dienen, een wig slaat in het Indische
kaarteeringsbedrijf.
38
