hoeveelheden zand, zandzakken enz. zijn dan noodzakelijk. Ook
is ruime toepassing van gebetonneerde werken een vereischte. De
verdedigingswerken eischen dus veel tijd en veel arbeid. Dikwijls
zal met vrucht van onderwaterzettingen kunnen worden gebruik
gemaakt.
Eene grondige bestudeering van den waterstaatkundigen toe
stand vóór en gedurende de operatiën is daarom dringend geboden.
Indien de steliing door onderwaterzettingen wordt beschermd,
zal de wijze van bezetten meer overeen kunnen komen met die
eener polderstelling in den bewegingsoorlog met dien verstande,
dat zij uit weerstandskernen met zwak bezette, doch goed bestre
ken, tusschenruimten kan bestaan.
Er moet naar gestreefd worden de onderwaterzettingen en waar
mogelijk ook de niet geïnundeerde polders van de op de accessen
vooruitgeschoven verdedigingswerken uit, te flankeeren. Omge
keerd zullen de accessen van steunpunten uit, achter, of soms zelfs
in de onderwaterzetting of polder gelegen, flankeerend kunnen
worden bestreken.
Waar de stelling ingericht is achter eene waterkeering, dienen
voorzorgsmaatregelen te worden genomen met het oog op het stuk
schieten van die keering door den aanvaller. Gelijke voorzorgen
kunnen ook ten aanzien van achter de steliing gelegen boezem
kaden e. d. noodig zijn.
133. VERVOLG. In polderterrein zullen de hiervoren ontwik
kelde algemeene beginselen betreffende de inrichting van stellingen
alleen gewijzigd toepassing kunnen vinden, hoewel zij ook daar
als richtsnoer moeten dienen.
De verschillende werken zullen in dijken moeten worden in
gesneden, hetgeen dikwijls met het oog op den waterstaatkundigen
toestand niet zonder bedenking is, of wel zij zullen liefst onder
gebruikmaking der bestaande dijken en kaden geheel of ten
deele moeten opgeworpen worden. In beide gevallen neemt de
zichtbaarheid en dus de kwetsbaarheid voor artillerievuur in
belangrijke mate toe.
De beschikbare tijd en de vereischte hoeveelheid materialen
zullen het noodig maken, dat meestal met één loopgraaf moet
genoegen genomen worden. Het terrein achter die loopgraaf wordt
dan herschapen in eene van een warnet van puntdraadversperrin-
gen voorziene, steunpuntenzöne, waarin voorloopig de weerstands
loopgraven ontbreken.
De verdediging van de accessen heeft nu echter eene verhoogde
beteekenis. Vooruit geschoven op ieder acces worden een, of bij
groote diepte van het acces, zelfs meerdere stellingen achter
elkander ingericht. Bij stellingen gedekt door onderwaterzettingen
zullen, behalve op de accessen, de bewakingsposten meestal als
zoodanig moeten vervallen en bij nacht of slecht zicht vervangen
worden door luisterpatrouilles in kleine, met mitrailleurs bewapen-
39
