Noch in de keuze van het landingspunt (wanneer verzet te
verwachten is), noch in de keuze van de tusschenbasis is de
bevelhebber vrij. Hij zal dan ook dikwijls genoegen moeten
nemen, met eene keuze, die niet op de meest gewenschte plaats
valt. Een van de punten, waarin die landingsplaats of basis
tekort zal schieten, is zeer waarschijnlijk de eisch, dat op het
landingspunt voldoende water aanwezig zij. Waarmede dan een
nieuwe moeilijkheid ontstaat: de watervoorziening. Niet altijd
hebben goede voorbereiding en verkenning, gepaard aan een
goede uitvoering, hierin weten te voorzien. Het is alweder de
expeditie naar Gallipoli, die een kijk geeft op hetgeen aan die
watervoorziening vast kan zitten.
Als verzamelplaats hadden de Eng. eenige eilanden gekozen.
Daar zou het landleger wachten op het succes van de vloot
tegen de Oardanellen, om dit succes vervolgens te bevestigen.
Reeds in Maart bleek echter, dat op Mudros een belangrijk te
kort aan water heerschte. Toch was er aan gedacht, dat bij
zondere voorzieningen noodig zouden zijn. Generaal Birdwood
had een generaal der Genie met een verkenningsopdracht voor
uitgezonden. Deze liet drie pontons uit Egypte komen, beladen
met petroleumbllkken met water en tevens bruikbaar voor den
aanleg van landingspieren Zij werden door transportschepen
gesleept, doch door slecht weer gingen er twee verloren. Toen
werden twee houten lichters met water gevuld ten behoeve van
de troepen te Mudros. Het bleef echter mondjesmaat en water
gebrek was een der oorzaken van het verplaatsen van de basis
van Mudros naar Alexandrië.
Na de landing werd bij Hellas een toereikende hoeveelheid
water gevonden; bij Anzac veroorzaakte het watergebrek vele zieken.
Birdwood belastte toen een hoofdofficier speciaal met het toezicht
op de drinkwatervoorziening. Gedurende de eerste dagen van
Aug. moest men zich nog steeds tevreden stellen met l/2 L. per
man en per dag, natuurlijk een veel te geringe hoeveelheid voor
troepen, die in de hitte en in zwaar terrein moeten ageeren.
Evenals bij de Boni expeditie lezen we ook hier berichten
over het drinken der eigen urine. In Boni was 3 L. beschik
baar, op Bali werd extra drinkwater meegevoerd.
Het water bij Hellas en Anzac werd door de Marine aange
voerd en door de autoriteiten der Landmacht verder gedistri
bueerd.
Voor Suvla waren uitgebreide orders door het hoofdkwartier
gegeven. Zoo leest men in de gegevens voor Stopford: „Water
is plentiful throughout the Anaforta Valley, but pending the
disembarkation of watercarts, a number of mules with special
8-galon waterbags (36 L.) will be attached to the units of your
command." Verder zou water uit waterlichters worden opgepompt
en werd zuinigheid aanbevolen. Aan boord van het magazijn-
49
