De cholera, welke bij het Italiaansche leger in 1915 ernstig
heerschte, men telde toen 14978 ziekte- en 4159 sterfgevallen, werd
door het systematisch inenten met cholera-vaccin zoodanig
beperkt, dat zich in 1916 nog slechts 124 gevallen, waaronder 39
overledenen, voordeden.
De t y p h u s, welke het Fransche leger in den aanvang van
den oorlog vreeselijk bezocht, verdween om zoo te zeggen, toen
zorgvuldig de systematische typhus-vaccinatie werd doorgevoerd.
Gedurende de laatste 2 maanden van 1914 en de eerste 2 maanden
1915 schommelde het aantal typhuslijders tusschen de 10000 en
14000 per maand, met een totaal dooden, wisselende tusschen de
1000 en 2500 per maand. In 1918 kwamen nog slechts 2540
maandelijks voor, terwijl het aantal dooden maar hoogst zelden
boven de 10 kwam.
Dit resultaat grenst aan het wonderbaarlijke en de meest ver
stokte tegenstanders van de cholera-typhus vaccinaties zullen
tegen deze sprekende argumenten wel weinig meer kunnen in
brengen.
Nog dient te worden vermeld, dat bij de wet van 28 Maart 1914,
dus vóór den oorlog de inenting tegen typhus reeds verplichtend
werd gesteld.
Dank zij de prophylactische maatregelen bedroeg tijdens den
oorlog van 19141918 het aantal sterfgevallen als gevolg van
ziekte 32 van het totaal aantal sterfgevallen voor het Ameri-
kaansche leger (dit leger is naar verhouding veel minder dan de
andere legers aan vijandelijk vuur blootgesteld geweest), 13 °,0
voor het Fransche en 9 voor het Duitsche leger. Er heeft hier
dus wel een geweldige ommekeer plaats gehad, waar vroeger de
meeste slachtoffers door ziekten en niet door het vijandelijk vuur
of staal werden gemaakt.
De tetanus, die in vorige oorlogen en trouwens ook in het
begin van dezen oorlog de gewonden teisterde, is later door de
prophylacyische antitetanusserum-inspuitingen tot een minimum
beperkt.
Het gasgangreen, dat zich ook veelvuldig vertoonde en
wel voornamelijk in bepaalde streken, is belangrijk verminderd
door het vroegtijdig ingrijpen door de chirurgen en naderhand
bovendien door het preventief inspuiten van sérum antigangréneux
bij gekwetsten, die tengevolge van de plaats der verwonding het
meest voorbeschikt schenen voor die ziekte.
Tegen de stikgassen hebben de gasmaskers uitstekende
diensten bewezen.
Het eerste hoofdstuk eindigt de schrijver met de woorden: „Ia
conclusion qui s'impose en ce qui concerne la réalisation du
premier but (préserver) c'est la toute-puissance de la Science,
c'est a dire le róle prépondérant du savant, la suprématie du travail
du laboratoire".
21
