2 paarden bespannen wagens. Hiervoor werden later een 3 tons
vracht-auto gebruikt. Op een andere auto werd het tent-materiaal
en de benoodigde utensiliën voor het oprichten van de operatie-
en verband-afdeeling geladen. Hierdoor was men in staat, ook bij
dikwijls veranderen van standplaats, in den kortsten tijd (]/2-1
uur) een verbandplaats met operatie-afdeeling op te richten, of af
te breken. Het toegevoegde personeel van de V. P. afdeeling werd
zoo min mogelijk verwisseld, zoodat het geheel vertrouwd was
met zijn taak. Het werk op de V. P. moest zich steeds regelen naar
de omstandigheden, in hoofdzaak den meerderen of minderen
toevloed van gewonden.
De werkzaamheden van deze chirurgen-ploeg bestonden uit: 1:
het aanleggen van goede transportverbanden; 2: het onderzoeken
van de op de Hilfsplatze (Hp. V. Pn) aangelegde verbanden op
hun deugdelijkheid in verband met het verder transport; 3: het
verbeteren waar noodig der verbanden; 4: het uitzoeken van
de meest dringende operatiegevallen (bloedvatverwondingen, buik
en hoofd-schoten en alle primair ernstig geïnfecteerden)5: het
onmiddellijk opereeren van deze gevallen; 6: het zorgen voor een
doelmatig vervoer naar achteren; 7: het verstrekken waar
noodig van voeding; 8: het verschaffen van een onderdak voor
de voorloopig onvervoerbaren en 9: het beschermen der gewonden
bij een gas aanval en bij beschieting.
Hieruit blijkt wel, dat aan deze geneesheeren buitengewone
eischen werden gesteld.
Terugkomende op de sorteering, zij nog vermeld, dat een strijd
vraag, die aan het einde van den oorlog nog niet was opgelost, de
volgende is: Moet de sorteering bij geopend verband, of bij
gesloten verband, geschieden?
De sorteering bij geopend verband is onuitvoerbaar, zoodra het
aantal gewonden groot is en de lokalen zich vullen: zij stelt den
gewonde bloot aan hernieuwde infecties, zij veroorzaakt nieuw
iijden en zij verslindt een bovenmatige hoeveelheid verband
middelen.
Een sorteering met gesloten verband, al of niet gevolgd door het
in orde brengen van verschoven of bevuilde verbanden, waarbij
alleen wordt afgegaan op hetgeen de gewondenkaarten vermelden,
is natuurlijk uit een chirurgisch oogpunt af te keuren. De waarheid
ligt zooals altijd ook hier in het midden en een der uitstekendste
consulteerende chirurgen van het Fransche leger, die de rol van
sorteerder niet beneden zijn waardigheid achtte het tegendeel
is waar verklaarde: „een geoefend sorteerder zal de juiste
beslissing weten te nemen op het aspect van het gelaat, de zetel
van de verwonding en de resultaten van een korte ondervraging".
Op wat men vroeger droevig, maar juist, noemde „le chemin de
la croix" d. w. z. den weg, die de gewonde had af te leggen vanaf
de plaats, waar hij gevallen was, tot daar, waar hij definitief
26
