vèr achter de vijandelijke linies worden uitgeoefend. Ze geschiedt
vrijwel onafhankelijk van de terreinsgesteldheid en heeft het voor
deel, het waar te nemen doel tot vlak bij te kunnen naderen. Met
behulp der fotografie is men in staat, zeer zuivere indrukken van
's vijands opstellingen te verkrijgen en de daarin plaats hebbende
veranderingen dagelijks te volgen (dit laatste natuurlijk uit den
aard der zaak alleen in den stellingoorlog). Deze vliegerfoto's zijn
dés te zuiverder, daar zij loodrecht en vlak boven het te foto
grafeeren punt kunnen genomen worden.
Naast deze groote voordeelen staan echter nadeelen: a. de
waarn. kan slechts zoolang duren, als de vlieger zich in de lucht
bevindt (4 6 uur); b. de waarn. wordt bemoeilijkt, doordat het
vliegtuig niet stil kan liggen en steeds in beweging moet zijn; de
waarn. wordt ook bemoeilijkt door de vijandelijke jachtvliegtuigen;
c. de niet-doorloopende verbinding: waarnemer vuurleider en de
vlugge bewegingen van het vliegtuig bemoeilijken eenigszins de
berichtenwisseling, tenzij deze geschiedt met draadlooze telegrafie.
Naact deze doelwaarneming is de tweede misschien
wel de voornaamste taak van den art. vlieger: de waarne
ming voor de ar t.-v u u r 1 e i d i n g (dus het inschieten en
daarna de contröleering van de uitwerking op het doel). Deze
vliegtuigen zijn gewoonlijk 2-zits vliegtuigen, voor den bestuurder
en een goed tactisch onderlegden art. waarnemer; kunnen 4 6
uur in de lucht blijven, afhangende natuurlijk van het vliegtuigtype,
atm. gesteldheid en de werkzaamheid van den vijand. Bij vrijwel
alle verkenningsvliegtuigen is de plaats van den waarnemer achter.
De bestuurder van het waarn. vliegtuig moet volkomen meester
over zijn toestel zijn, moet door zeer snel te kunnen stijgen of c. q.
vallen den waarnemer vele opdrachten mogelijk maken. Hij moet
echter niet enkel chauffeur zijn, maar den waarnemer ook in het
eigenlijke waarn. behulpzaam zijn; hij moet daarom liefst officier
zijn. Dat de waarnemer zelf tactisch goed onderlegd moet zijn,
is noodzakelijk, daar hij dan pas alleen in de gelegenheid is, zijn
taak naar behooren te vervullen; immers, dan kan hij pas de
gevechtstoestanden juist beoordeelen en mogelijke, waardevolle
inlichtingen geven.
Gedurende de laatste jaren is het streven merkbaar, om alle
waarnemers te oefenen voor alle voorkomende opdrachten (z. g.
eenheidswaarnemers). Het komt mij echter voor, dat dit een on-
gunstigen invloed zal hebben op de prestaties van waarnemers
speciaal t. b. v. de Art. Deze toch moeten ook groote technische
kennis bezitten; bovendien zelf goede vuurleiders zijn en kennis
bezitten, niet van één vuurmondsoort, doch van de meest gebruikte,
z. m. van alle (zoowel van eigen als van de tegenpartij). Slechts,
als de waarnemers Art.-officieren zijn en dan nog de besten!
zal van de luchtwaarn. ten volle profijt getrokken kunnen worden.
Het schieten is een kunst, die men zich niet alleen uit boeken
306
