B. Tegen luchtwaarnemers (vliegtuigen): het gebruikmaken van
het terrein als verticaal masker. Hierbij moet in het oog
worden gehouden, dat vanuit een vliegtuig niet alleen loodrecht
omlaag, doch ook in schuine richting kan worden waargenomen,
dat slagschaduwen vaak scherper afsteken, dan de voorwerpen
zelve en dat beweging meer opvalt, dan stilstand.
Beter dan alle maskers is de beschutting der duisternis,
evenwel brengt het nachtelijk naderen in een ontplooid front door
vele onzer terreinen in hooge mate het gevaar van afdwaling en ver
warring met zich mee. Behalve oefening, is het eenigste middel,
om aan deze „défauts de leur qualités" van maskers en duisternis
te ontkomen, de uitreiking aan alle S.-Comdtn en hoogere kader
leden van een kompas met draaibaren circelrand waardoor bij
het begin der nadering de kompashoek bekend kan worden
gesteld.
Ondanks alle voorzorgen, zal op een volkomen onbemerkte
nadering toch nimmer gerekend mogen worden en dit dwingt tot
het gebruik van vormen, die de trefkans der vijandelijke art. en
zw.-mitrs tot een minimum terugbrengen. Standaardmodellen zijn
ook hier niet te geven, wèl een aantal grondvormen, die de
betrokken aanvoerders, door afgeleid denken, naar omstandigheden
dienen te wijzigen.
Deze grondvormen hebben alle gemeen, dat zij opgebouwd zijn
uit groepen in colonne met éénen, welke door hunne
comdtn op de voordeeligste wijze door het terrein geleid worden.
De aanvoering der comp. glijdt hierdoor voor een groot gedeelte
van de schouders der comp.- en sectie-comdtn op die der gr.-
comdtn over.
De vormen, die uit deze gr.-colonnes kunnen worden opgebouwd,
zijn in twee hoofdsoorten te rangschikken, naar gelang hunne waar
neming door de vijand, art. al dan niet mogelijk wordt geacht.
Ie. In duisternis of zwaar bedekt terrein. Belemmeren de duister
nis of de terreinmaskers op zoodanige wijze het inzicht der
vijand, art. verk., dat deze hoogstens nu en dan eenige troepen
beweging zal kunnen waarnemen, dan ware het onverstandig het
terrein met kleine afdeelingen te overdekken en daardoor aan het
strooivuur dier art. vele goede kansen te bieden. Bovendien zouden
richting en verband in korten tijd verloren gaan. Deze overwegin
gen leiden tot het aannemen van eenvoudige formaties, waarbij
gezichtsverband wordt onderhouden en de volgende afdeelingen
zich a c h t e r de voorgaande bevinden. Daar zelden vooraf gezegd
zal kunnen worden, of het gebruikt der stoot-, dan wel dat der
(1). Het beste wat in dit opzicht thans te krijgen schijnt, is wel het
kompas Patent Bézard Model 1922, dat sedert kort ook inhetNederl.
leger is ingevoerd. (Verkrijgbaar bij Gebr. Caminada, 's Hage.) Zie een
«er belangrijk art. over inrichting en gebruik hiervan: „Mavors'' 1922 blz.
529 „Het Kompas met draaibaren circelrand'- door D. A. van Hilten
398
