Het krombaangeschut werd gebruikt tegen de twee aanwezige
slagschepen, de zwaardere kalibers der lange kanonnen tegen de
kruisers, ballonmoederschepen en transportschepen, de veldbattn
tegen de kleinere vaartuigen.
Zeer groote moeilijkheden heeft het in stelling brengen der battn
met zich mede gebracht, als gevolg van het bijna geheel ontbreken
van wegen. Kwaliteit der vuurmonden en terreingesteldheid nood
zaakten tot een opstelling zoo ver mogelijk naar voren, voor de
tegen de schepen in te zetten battn zoo dicht mogelijk bij de
kust. Daartoe moesten de stukken zoo veel mogelijk door de rivier
dalen (o. a. het Hasmakdal), die voor een groot deel van af de
schepen bestreken werden, worden opgevoerd. De wanden der
rivierdalen bestaan in hoofdzaak uit steile rotsen. Het schijnt, dat
de D. art.-offn het opvoeren der battn voor onmogelijk hebben
gehouden, maar dat de Turken het hebben aangedurfd en ook
hebber, volbracht. De munitie werd door menschen naar de opstel
lingsplaatsen gedragen.
De vele moeite werd met succes beloond, want hoewel uit den
aard der zaak de materieele uitwerking van het vuur niet zeer
groot geweest kan zijn, des te meer was dit de moreele op de eigen
inf. Deze zag n. 1. hoe de vloot het anker lichtte en uit de Anaforta-
baai in de richting Imbros verdween. De twee slagschepen bleven
buiten het bereik der Turksche battn liggen en vuurden door, doch
de Turksche inf. had nu veel minder te lijden, dan toen de kruisers
er bij waren en het geheel op veel kleinere afstanden schoot.
Bijzondere vermelding verdient het optreden van een 8.8 c. M.
batt. die, geen betere (gedekte) stelling kunnende vinden, gedwon
gen was boven op de rotsen aan den rand te gaan staan, van
uit zee gehee. ongedekt tegen gezicht. Dit w,as op den Ismail-Tepe.
De batt. heeft dan ook uitsluitend met directe richting gevuurd.
Niettegenstaande een hevig vuur van uit zee kreeg zij geen belang
rijke verliezen. Later werd zij met behulp van vliegtuigen met
meer succes beschoten en was daardoor gedwongen telkens van
stelling te verwisselen.
Een tweede direct gevolg van het optreden der Turksche art.
is geweest, dat de communicatie tusschen de vloot en de landings
plaatsen zooveel moeilijker werd en met meer succes bestreden
kon worden. Geheel beletten kon men het niet, aangezien geen
zoeklichten aanwezig waren en het 's nachts afgeven van strooivuur
wegens de kleine munitievoorraden achterwege moest blijven.
In den nacht van den 20sten Dec. verdwenen de troepen en de
vloot in het Noorden en in den nacht van 9 op 10 Jan. vertrokken
de Geallieerden van Sedil-Bahr, daarmede den Gallipoli-tocht
opgevende.
Na Gallipoli werd Smyrna het tooneel van den strijd. Kort na
het deelnemen der Turken aan den oorlog was reeds een Eng.
526