Voor de Centralen was het noodzakelijk de Roemenen zoo
spoedig mogelijk te slaan. Het le O. H. Leger trok voortdurend
terug en toonde weinig gevechtswaarde te bezitten. Bij voortge-
zetten terugtocht was er alle kans, dat het alle innerlijke waarde
zou verliezen en niet meer in staat zou zijn tot eenige belangrijke
operatie. De Roemenen daarentegen zouden, wanneer zij de moei
lijkheden van het overtrekken van het gebergte hadden overwonnen,
hun legers in onmiddellijk verband met elkaar kunnen doen ageeren
en daardoor gebruik maken van hun overmacht om een belissen de zege
te bevechten. Bovendien werden zij versterkt door Russische troepen.
In elk geval zouden de Centralen tegenover de Roemenen veel
meer troepen behoeven, indien de laatsten in Zevenburgen het
onmiddellijk verband tusschen de legers hadden kunnen herstellen.
Een aanval, bekroond door succes, was het eenige middel, dat
uitkomst kon brengen, en dan alleen een snelle aanval.
Een bevelhebber heeft echter niet alleen rekening te houden met
tijd. ruimte en sterkte.
Hoe zwakker men is, hoe meer men moet leven van de fouten
en gebreken van de tegenpartij.
Boven de rekening met tijd, ruimte en sterkte gaat uit die met
moreele waarden, zooals hoedanigheid en karakter van de vijande
lijke leiding, innerlijke waarde der troepen enz. De waardebepaling
van deze factoren is moeilijk. Het geldt hier geen rekening met
bekende factoren, maar een soort van waarschijnlijkheidsrekening.
Von Falkenhayn's plan was stoutmoedig. Evenwel, slaagde het,
dan beloofde het schitterende uitkomsten; slaagde het niet, dan
zou de toestand waarschijnlijk niet slechter worden.
Stoutmoedigheid imponeert zeer vaak en werkt suggestief. De
invloed er van is vooruit moeilijk stellig te bepalen, omdat één
factor, het vijandelijk moreel, niet geheel bekend is, maar uitkomst
van de berekening met tijd, ruimte en sterkte, moet met een zeker
bedrag verhoogd worden voor den invloed der stoutmoedigheid,
een bedrag, dat zij trekt uit de zwakheden des vijands. Slechts
dan is de stoutmoedigheid in het nadeel, als zij niet stuit op zwak
heid, maar op voorzichtigheid, welke een gevolg is van een wel
overwegen van de omstandigheden, dus op een karakter, dat niet
uit zijn evenwicht is. dat zich daardoor sterk voelt en daardoor
ook in staat is maatregelen te nemen, welke de gevolgen der stout
moedigheid van de tegenpartij kunnen neutraliseeren. Dit doet zich
echter zelden voor. fin onze krijgsgeschiedenis biedt Willem III
een prachtig voorbeeld van zulk een krachtige, bezonnen voor
zichtigheid).
Zonder goede basis werkt stoutmoedigheid vaak verkeerd. Zij
bestaat dan ook niet in het wagen tegen de natuur der dingen
in, in een plompe negatie van de waarschijnlijkheidsleer, maar in
het handelen volgens de uitkomsten eener berekening, die zich
verheft boven die met tijd, ruimte en sterkte alleen.
84
