andere uitspraken van even officieele lichamen worden weerlegd,
geeft eenzijdige voorlichting. Indien niet alle uitspraken worden
gepubliceerd, kan alleen het bijwonen van dergelijke, liefst hier
door ons zelf te houden, oefeningen aan den outsider de gegevens
verstrekken, met behulp waarvan een juist oordeel kan worden
geveld over hetgeen kan worden bereikt. Maar zeer zeker is het
niet juist een oordeel te vellen naar aanleiding van oude gegevens.
De bommenwerp-oefeningen geven elk jaar betere uitkomsten,
zoodat in plaats van een pessimistisch juist een optimistisch
oordeel te rechtvaardigen zou zijn geweest.
De weersomstandigheden zijn hier heel wat gunstiger dan in
Europa; daaromtrent moge ik verwijzen naar I. M. T. 1923, No. 10.
Tegenover een geval van slecht weer met verminderde pres
taties van de vliegtuigen staan wel weer andere van tegenover
gestelde uitkomst. In November '23 werd tijdens stormweer in de
Noord Zee gedurende een geheelen dag alle scheepsverkeer
tusschen Engeland en Europa stilgelegd toch vlogen de vliegtuigen
van de K. L. M. van Amsterdam naar Londen.
De mogelijkheid om een overwicht in de lucht te kunnen
behalen wordt door den Schrijver toegegeven ook zal hij toe
geven, dat die mogelijkheid op het water niet bestaat. Hoe grooter
dat overwicht in de lucht is, hoe meer kans dat een tegenstander
zich nog eens bedenkt alvorens een actie te beginnen. Bovendien
moet de bevolking worden beschermd tegen bommenraids en
dergelijke, hetgeen alleen kan geschieden door een luchtmacht.
Als dus de finantieele omstandigheden beperking opleggen, mag
die voor de luchtmacht niet zoover gaan, dat de kans op hel
overwicht in de lucht en die op bescherming van de bevolking
verloren zouden kunnen gaan. Zulks houdt geenerlei verband
met de sterkte van leger of vloot. Het betoog van den Heer
Berenschot gaat langs mijne bewering heen, bestrijdt deze zelfs
in het geheel niet; vermoedelijk is de oorzaak hiervan, dat hij
van een geheel ander standpunt uitgaat. De S. wil de luchtvaart
alleen beschouwen als een hulpwapen voor leger en vloot en
dat hulpwapen moet natuurlijk in een bepaalde sterkteverhouding
staan tot ue land- en de zeemacht. Ik heb gesproken over een
zelfstandige „fighting service" naast de land- en zeemacht.
De kwestie van afzonderlijke vliegdiensten voor de Land- en
voor de Zeemacht hier in Indië hoop ik in een later nummer van
dit tijdschrift te behandelen. Echter zij hier over dit punt opge
merkt, dat als voor de verkenning van een transportvloot de
marine en vliegtuigen worden gebruikt en men daar een
éénhoofdige leiding voor wenscht tijdens die actie, zulks lang
niet hetzelfde is als „een onderdeel uitmaken van de Marine",
zooals de S. in zijn eerste ariikel heeft geschreven.
262
