gewenschte levensmiddelen zijn te vinden en in welke hoeveel
heden. Deze statistiek moet zoo juist zijn, dat daarop met vol
vertrouwen een gedetailleerd programma van aankoop of requisitie
kan worden gebaseerd voor de behoeften gedurende de eerste
periode van den oorlog en welke behoeften van te voren met juist
heid kunnen worden berekend. Aangezien de tijd van het jaar,
waarop de eventueele vijandelijkheden zullen aanvangen, niet te
voorzien is, moeten, wil het programma voor alle gevallen bruik
baar zijn, de aan te vragen contingenten tot grondslag hebben de
schatting van hoeveelheden, waarvan het bestaan ten allen tijde,
is verzekerd,
Deze schatting nu vond vóór den oorlog plaats naar de statistiek
der minimum voorraden. Wanneer men n. 1. de beschikbare voor
raad voor de volgende maand wenschte te weten, bediende men
zich van eene formule:
A (bestaande voorraad) -j- P (productie) -j- I (import in het
departement) E (export uit idem) C ^(consumptie) T
(transformatie bijv. van graan in meel) A'.
De ondervinding, tijdens den oorlog opgedaan, heeft evenwel
geleerd, dat deze methode de meest onzekere uitkomsten gaf.
De factoren A, P, I en E kunnen nog met eenige juistheid worden
vastgesteld, C en T daarentegen niet. Men heeft deze methode dus
moeten verlaten en gaat thans te werk als volgt:
In tijd van oorlog doet de Minister van Landbouw zich-
omtrent de hulpbronnen van het nationaal grondgebied inlichten
door de directeuren van den landbouwkundigen dienst in de depar
tementen, de landbouwleeraren enz. en, naar de van militaire zijde
ontvangen gegevens omtrent het benoodigde, wijst hij de depar
tementen aan, waaraan de voorraden kunnen worden onttrokken.
In tijd van vrede ontvangt het Departement van Oorlog
maandeiijks 2 statistieken betreffende het graan, het meel, de haver,
het stroo, het hooi, het vee en eventueel elk ander nader aan te-
duiden voedingsmiddel:
a. van de commercieele voorraden, welke worden aangetroffen
in de douane-entrepots, de landspakhuizen en bij de groothan
delaren (samengesteld door de departements-comités)
b. van de in- en uitgevoerde voorraden (samengesteld door den
dienst der Douane, der Spoorwegen en der Scheepvaart).
Deze statistieken kunnen met eene vrij groote mate van nauw
keurigheid worden samengesteld, uitgezonderd die der groothan
delaren, die vaak, uit vrees voor requisitie, hoogere bedrijfsbelasting
enz., minder nauwkeurige gegevens verstrekken. Voor het hier-
vorenomschreven doel vullen zij staten in, welke hun worden
verstrekt door den burgemeester hunner gemeente. De gegevens
worden per „circonscription de groupement" getotaliseerd en per
departement samengevat. Om over zooveel mogelijk nauwkeurige
gegevens te beschikken, neemt men, voor wat de voorraden in de
douane-entrepots en de landspakhuizen betreft, de laagste cijfers
319