ad. 1. De secundaire functie wordt verklaard als volgt. Er zijn menschen, wier denken en voelen grootendeels voortspruit uit het klare bewustzijn. Bij hen geldt de souvereiniteit van het oogenblik; vreugde en smart werken niet lang na. Dat zijn de weinig secun dair functioneerende of beter primaire typen. Er zijn weer andere menschen, die in hun doen en laten gebonden zijn aan het meer onderbewuste; zij worden geleid door psychische inhouden en ondervindingen, die reeds uit het bewustzijn verdwenen zijn, maar in het onderbewustzijn gedeponeerd blijven; zij worden als het ware gedirigeerd door eenvoudige motieven. Hun heel verleden blijft zoo onbewust bij hun doen en laten meespreken; dat zijn de secun dair functioneerende typen. Een zekere mate van secundaire functie hebben de meeste menschen. De primaire mensch is een oogenbliks- mensch. Hij is, om eenige der belangrijkste eigenschappen te noemen, oppervlakkig, impulsief (d.i. onder den indruk van het oogenblik handelend), losbandig, verkwistend, geestig, vroolijk, wisselend van stemming, eerzuchtig, intrigant, opsnijder, niet accuraat, enz; zijn karakter is niet vast omlijnd. De secundaire daarentegen is meer consequent, heeft principes en is in meer ge prononceerde gevallen wat men noemt zwaar op de hand; hij^is voorts rustig, doorzettend, goedmoedig, gelijkmatig van stemming, verstandig, sexueel ingetogen, accuraat, enz. Zijn reactiviteit is lang zamer dan bij den primairen (de mate dier reactiviteit kan worden bepaald door de nawerking van lichtprikkels te meten). De secun dair geaarde is dus een mensch met principes, een z. g. karak- termensch. De secundaire functie behoort een goed militair in eenige mate te bezitten, vooral in betrekkingen die hem verantwoordelijkheid opleggen; maar ook de primair geaarde kan, bijzonder in lagere rangen, zeer bruikbaar zijn, mits hij over eenige activiteit beschikt. In ons leger is in de lagere rangen het primaire type het meest ver tegenwoordigd. ad 2. De emotionaliteit geeft aan, of iemand sterk vatbaar is voor aandoeningen. Zij wordt door tegelijk aanwezige primaire of sekun- daire functie vaak sterk gewijzigd. De emotioneele wordt omschreven als heftig, prikkelbaar, im pulsief, onverdraagzaam, oppervlakkig, zwaarmoedig, heersch- zuchtig. De niet-emotioneele daarentegen gaat door voor koel, zakelijk, verdraagzaam, gesloten, eerlijk binnen de grenzen der wet. Emotionaliteit is voor den soldaat een gunstige eigenschap, maar ook hier is eenige activiteit noodig. De niet-actieve emotioneele is minder bruikbaar. Een groot gedeelte van onze militairen is weinig emotioneel, dit geldt vooral voor den midden-Javaan. Groote emotionaliteit vindt men bij de Amboineezen. ad 3. Activiteit is de gave, om onder invloed van zekere motieven tot actie over te gaan, zonder daarmede uitsluitend persoonlijk 84

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1925 | | pagina 20