Vooral in de eerste maanden van den oorlog, toen het Engelsche
leger nog groote bewegelijkheid had, hebben deze stations uit
muntende diensten bewezen.
Maai nadat de loopgraven-oorlog begonnen was, kon men geen
profijt meer trekken van de gemakkelijke verplaatsbaarheid dezer
stations en werden zij verder bij de hoogere staven gebruikt.
De radiotechniek paste zich snel aan de nieuwe eischen aan en
geleidelijk verschenen kleine draagbare toestellen voor korte afstan
den, welke cocpact en zeer weinig zichtbaar en kwestbaar waren.
In den slag aan de Somme Sept. 1916 werd reeds een uitgebreid
gebruik gemaakt van deze loopgraaftoestellen. 2j
In dit stadium ontwikkelde zich ook de aardtelegrafie, waar
toe voornamelijk de Fransche technici onder generaal Ferrié hebben
meegewerkt.
De rauiotelegrafie toonde zich meer en meer een uitstekend mid
del ter verdubbeling van telefoonverbindingen, waarvan de ka
bels toch steeds aan het vernielende vuur waren blootgesteld.
Zelfs de ingegraven telefoonkabels eischten buitensporig veel
onderhoud, waarmede noodwendig gepaard ging een groot verlies
aan menschenlevens.
De artillerie heeft den geheelen oorlog door gebruik gemaakt
van diaadlooze telegraafstations. Voor de waarnemingsposten van
indirect vurende batterijen der mobiele artillerie bewezen de
radiotelegraafstations zeer veel nut.
Voor deze aitillerie was, evenals voor het lange zware geschut
de samenwerking met vliegtuigen onontbeerlijk. Als regel gebruikte
men voor elke groep batterijen een centraal zend- en ontvangsta-
ïon, werkende met de observeerende vliegtuigen en bij elke batterij
een ontvangtoestel waarmede men de seinen van het betrokken
vliegtuig opving en de berichtenwisseling met het centrale station
Kon volgen.
De Royal Air Force" 3) heeft onder anderen door het juiste
gebruik dat zij wist te maken van in het begin slechts primitieve
radiostations, een zeer belangrijke rol gespeeld
rich!inSne?pde;rheid Ve;'melden wiJ n°g het Struik van draadlooze
richtingzoekers, waardoor men nauwkeurig de vijandelijke artil-
lene-waarnemings-vhegtuigen kon peilen en den afstand bepalen
de heHt oorlog waren a„e
In 1917 werden de eerste lampzenders, werkende met onge
il emp e go ven, voor telegrafie in gebruik genomen, terwijl" tegen
2)' Ca'n?0lR AF Gi frUS,inS,in i°urnal E. E. July 1921.
Nov. 1919.' J' Schonland ,n Wireless World juli, Augs, Oct. en
3). Vóór 1 April 1918 „Royal Flying Corps".
117
