186
e. a), anderzijds in den terugkeer tot de verlaten antiseptica, bij welke
zich als belangrijkste winst de chloorkalk voegde, in den vorm van de
Carrel-Dakin'sche vloeistof.
Hoe dringend werden de noodkreten om Tetanus-Antitoxine Ik kan nie.
nalaten, aldus spr., mijn zeer geachten collega Spronck te Utrecht ook van
deze plaats hartelijk dank te zeggen voor zijne bereidwilligheid, die mij
in staat stelde, in zoo ruime mate de wanhopige aanvragers te voldoen.
Zoodra de regeling getroffen was, eiken gewonde onmiddellijk met het
Behring'sche serum voorbehoedend in te spuiten, lukte het, dezen ergsten
geesel van de eerste oorlogsmaanden te bedwingen, en wel zóo afdoende,
dat de tetanus, die aanvankelijk duizenden jonge menschenlevens op de
wreedste wijze onder de hevigste krampen vernietigd had, eenvoudig van
het tooneel verdween. En dan bestaan er nog heden ten dage onder zoo
genaamd ontwikkelde menschen tegenstanders van vaccinatie!
Spr. behandelde voorts o. m. het z. g. maligne o e d e e m, en vervolgde:
Narcose en Röntgenologie.
Naast de veiligheid en de volmaaktheid der wondbehandeling is het uit
schakelen van de pijngewaarwording de belangrijkste aanwinst, die de
heelkunde aan de 19e eeuw te danken heeft. Asepsis en narkose zijn de
grondvesten, waarop het trotsche gebouw der moderne chirurgie rust. De
techniek van de plaatselijke verdooving is door den oorlog gemeengoed
geworden; zij werd verbeterd en hare toepassing zóó uitgebreid, dat van
eene mode gesproken mag worden; spr. acht deze wel eenigszins over
dreven. JU,, J
De derde fundamenteele ontdekking, die de 19e eeuw aan de heelkunde
heeft geschonken, zijn de Röntgenstralen, Er is geen gebied, waar deze
eene zoo beslisser.de rol spelen als in de chirurgie. Hoe moeilijk b.v. kon
vroeger soms niet een niersteerdiagnose zijn, hoe gemakkelijk is zij heden
Ook het vraagstuk van de sluimerende infectie werd door de oorlogs
ervaring nader belicht, voornamelijk het feit, dat vreemde lichamen maan
den en jaren lang worden verdragen en dan toch aanleiding kunnen ge
ven tot een infectieus proces. Zoo heb ik nog dezer dagen een grooten
granaatsplinter verwijderd, die sinds 6 jaren zonder eenige reactie scheen
te rusten en nu pas door diepe abscesvorming operatieve verwijdering
noodig gemaakt heeft.
Gaan wij nu over van de algemeene tot de speciale chirurgie en begin
nen wij inet de hersenen, dan komt spr. in de eerst plaats de naam van
Barany op de tong.
In de hel van de zoo fel bestreden vesting Przemysl nu stond deze dag
en nacht onvermoeibaar aan de operatietafel, om zich te wijden aan de
behandeling van schedelwonden met hersenbeleediging, en ter behandeling
daarvan nieuwe wegen te wijzen.
Barany verving de vroegere gebruikelijke tamponnade, drainage,
hoogstens gedeeltelijke sluiting, door een onmiddellijke actieve wondver
zorging met uitsnijding van het beschadigde weefsel en primaire volko
men hechting. Hierdoor slaagde hij erin, vele van de genoemde secun
daire complicaties te voorkomen. Deze actieve behandeling van schedelwon
den bestaande uit onmiddellijke trepanatie, naukeurig toilet van de wond,
uitsnijding van gescheurde wondranden, verwijdering van beensplinters en
verbrijzeld hersenweefsel met sluiting van de huid, mag tegenover de vroe-
gere afwachtende behandeling als een belangrijke oorlogswinst geboekt
worden,
Wat het ruggemerg betreft, waren nieuw de eigenaardige waarne
mingen van typische zware ruggemergsverschijnselen, waarbij de
laminectomie geen aantoonbare mergveranderingen opleverde. Hierbij ging
het dus niet om directe verwonding, doch om tot dusverre onbekende
uitwerkingen op afstand. In die gevallen, waarin een projectiel of een
beensplinter verlammingen van de blaas, van de onderste ledematen ten
