190
stellen. Aan den anderen kant hebben wii rekening te houden met het feit, dat
Engeland, evenals de andere onderteekenaars van het Covenant, zich reeds
verbonden heeft bestaande territoriale overeenkomsten tegen agressie te
verdedigen en in zekere gevallen deel te nemen in strafmaatregelen.
Het is waar dat d e t o e s t a n d w a a r i n d e z e verplichting
werd aangegaan, grootelijks gewijzigd is door het zich
terugtrekken van een der voornaamste onderteeke
naars, de Vereenigde Staten, van alle deelneming in
den Volkenbond. De andere onderteekenaars blijven gebonden, maar
het is duidelijk dat het onder de tegenwoordige om
standigheden, gelijk mr. Buckle dezer dagen in een brief in dit blad
deed uitkomen, verkieslijk is, de verplichting in beperkten
zin te i n t e r p r e t e e r e n. Per slot van rekening zouden de algemeene
voorwaarden van het Covenant het best in overeenstemming kunnen
worden gebracht met de groeiende opvatting omtrent hetgeen dadelijk
uitvoerbaar is, door het aannemen van een amendement waarin wordt
vastgesteld dat ieder geval dat zich voordoet, op zichzelf aan parlementaire
goedkeurig zal worden onderworpen".
Tot zoover de Times. Wij hebben enkele uitdrukkingen gespatieerd
om te doen uitkomen waar het om gaat. Wie lezen kan, begrijpt dat de
Times en vermoedelijk ook de Britsche regeering, bij nader inzien, de
gedachte die aan den Volkenbond ten grondslag ligt, nog niet vatbaar
acht voor verwezenlijking. Niet alleen zijn de Dominions niet bereid,
hunne wetgevingen te maken tot het onderwerp eener internationale juris
dictie, maar zij weigeren ook, zich vooraf te binden tot het voeren niet
alleen van gewapende actie tegenover hetgeen men noemt een „staat-
misdadiger", maar zelfs tot de economisch militaire actie van blokkade.
Wanneer men den Volkenbond een materieel lichaam zou mogen noemen,
zou men kunnen zeggen dat hiermede de sluitsteen is genomen uit het
gewelf, dat daardoor ineen moet storten. Maar gelukkig behoeft men niet
zoo ver te gaan. De Volkenbond is niet zulk een lichaam, maar veeleer
de uitdrukking, de organisatie van het geweten der menschheid, eenigszins
gelijk de Roomsch-Katholieke Kerk het was in de Middeleeuwen. Maar hij
is niet aan godsdienst of dogma gebonden, en daarom katholieker, d. i.
algemeener dan de Kerk zelve. In zekeren zin heeft hij hare plaats inge
nomen. Tegenover haar non p o s s u m u s heeft Wilson het h e i 1 i g e
moeten gesteld.
Het is reeds dikwijls gezegd, en het kan niet genoeg herhaald worden,
dat de Volkenbond nog slechts aan het begin staat van zijn ontwikkeling,
die eerst een laat nageslacht tot vollen groei zal zien komen.
Daarom zou het een illusie zijn, te gelooven dat wij reeds veel verder
zijn dan de Haigsche Conferentie van 1907. Evenals deze laatste drukt de
Volkenbond een vromen wensch uit. Dat is reeds veel, en het is veel
meer dan vroegere geslachten ooit bereikt hebben. Er is, anders dan in
1907, een organisatie tot stand gekomen, zooals er nog nooit een geweest
is. En wat wij uit het Times arikel kunnen leeren is, dat wij van die
organisatie niet meer mogen verwachten dan wat zij kan geven. Wij mo
gen wel op haar vertrouwen. Maar ons kruit moeten wij droog houden.
Wij moeten, op straffe van annexatie en ondergang, een weerbaar
volk blijven.
Dat is de leering die onze ontwapenaars uit het hoofdartikel in de
Times kunnen trekken Dat zij uit de geschiedenis leering zouden
trekken is een hopelooze verwachting. Anders zouden zij zich het jaar
1795 herinneren, toen vele onzer brave, welmeenende voorouders zich
evenals zij het thans doen, hadden doen verblinden door holle phrasen
van over de grenzen- De holheid daarvan begrepen zij eerst toen het te
laat was en toen twintig jaren van armoede en ellende het hun hadden
geleerd.
Den Haag, 12 Januari 1925.
