nateekenen van eenvoudige figuren, die men den proefpersoon
korten tijd getoond heeft.
Zelfs deze eenvoudige tests zijn niet vrij van voetangels en
klemmen; de uitkomsten zullen voor een deel afhankelijk zijn van
de opmerkzaamheid en belangstelling der proefpersonen.
Het retentievermogen is een fundamenteeleeisch, die verondersteld
moet worden in voldoende mate bij elk gezond mensch aanwezig
te zijn. Daarom zal men op deze functie bij de legertests niet
speciaal onderzoeken, hetgeen ook te tijdroovend zou zijn. De
tests, bestemd voor andere functies, zijn meer complex en leveren
ook gegevens omtrent het retentievermogen.
Een tweede belangrijke fundamenteele psychische functie is het
vormen van voorstellingen, het isoleeren, vergelijken, generaliseeren
van waarnemingen. T. Ziehen zegt over deze functie het vol
gende
„Es handelt sich hierbei zunachst urn die Prozesse, die ich in
„meiner Psychologie als Isolation und Komplexion und
„als Generalisation bezeichnet habe Ich musz mich hier
„darauf beschranken, diese 3 fundamentalen Prozesse der Vorstel-
„lungsbildung an Beispielen zu erlautern. Wenn das Kind aus
„dem Vorstellungskomplex des getasteten, geschmeckten und gese-
„henen Zuckers die Vorstellung „weisz" herauslöst („isoliert"), so
„ist dies ein Beispiel der Isolation. Wenn das Kind die Vor-
„stellung des Donners, des Blitzes und des platschernden Regens
„zur Vorstellung „Gewitter" verschmilzt, so ist dies ein Beispiel
„der Komplexion. Wenn das Kind aus vielen gesehenen,
„getasteten, geschmeckten Zuckerstücken die Allgemeinvorstellung
„Zucker oder aus vielen verschiedenen Rotempfindungen die
„Allgemeinvorstellung „rot" oder aus vielen Einzelgewittern die
„Allgemeinvorstellung „Gewitter" bildet, so sind dies Beispiele
„der Generalisation. Diese 3 Prozesse durchkreuzen sich
„in der mannigfaltigsten Weise, und so kommen noch ganz
„abgeschen von Neuschöpfungen unsere zahllosen abgeleiteten
„Vorstellungen zustande.
„Ein vierter Prozesz ist die Kom paration oder Ver-
„g 1 e i c h u n g".
Hierbij behooren tests als volgt
Het leveren van omschrijvingen over een voorwerp, definities
geven of verschillen onderkennen, kennis en beoordeeling van
abstracte begrippen, hoofdeigenschappen van voorwerpen onder
kennen, enz. Haast alle eenigszins gecompliceerde tests (zie bijla
ge III) leveren ook gegevens omtrent het voorstellingsleven. Ook
het omschrijven van platen behoort hiertoe.
Leitf, d. phys. Psychol. 11. Aufl. 1920, Vorl. 9; ferner Padag. psy
cho!. Stud., herausgeg. v. Brahn, Jahrg. 1, Nr. 10, S. 65 und Die Grund-
lagen der Psychologie, Leipzig-Berlin 1915. Bd. 2, S. 49 ff.
225
