Het voorstellings- en associatie-vermogen (deze functie's ko
men gedeeltelijk overeen met hetgeen men aperceptie noemt)
hebben voor het intellect een groote beteekenis.
Van belang voor het intellect is ook de liquiditeit van de voor
stellingen en associaties, dit is de vlugheid waarmede de gedach-
tenverbindingen van stapel loopen. Een voorbeeld hiervoor is een
test, waarbij geëischt wordt, in een minuut een groot aantal zelf
standige naamwoorden te noemen.
De derde en belangrijkste elementaire psychische functie is het
combinatievermogen, dit is het vermogen om op grond van oude
kennis en ondervinding nieuwe voorstellingsreeksen te vormen.
Het eenvoudigste voorbeeld van combinatietest is het oplossen
van gemakkelijke puzzles, het samenstellen van plaatjes voor een
verhaal, ontbrekende deelen op een teekening onderkennen aan
vullende combinatie), kleine rekenpuzzles, b. v. met den regel
van drieën.
Moeilijker combinatietests zijn een zin aanvullen, door elkaar
geworpen zinnen herstellen, de voorbeelden in bijlage 111, proef
5, fouten in een verhaal onderkennen, uit enkele gegeven woorden
een zin vormen, een logisch verband zoeken in een reeks van
getallen (bijlage 1, No 6). Er zijn verschillende soorten van com
binatievermogen. Zoo is reeds combinatie noodig om een
situatie of opdracht te begrijpen (opvattingscombinatie) uit en
kele gegevens. De proefpersoon, die uit een enkel voorbeeld
begrijpt" wat met een test bedoeld is en tengevolge daarvan
alle andere tests van deze proef kan oplossen, beschikt reeds
over opvattingscombinatie. Elk gezond mensch moet over op
vattingscombinatie beschikken.
Een andere vorm is de suppleerende (aanvullende) combinatie;
dit is uit meerdere mogelijkheden het juiste vinden (b. v. ont
brekende woorden juist invullen).
Een derde en de moeilijkste soort is de creatieve (scheppende)
combinatie hiertoe behoort de test om uit enkele gegeven woor
den samenhangende zinnen te vormen.
In het dagelijksch leven speelt het combinatievermogen een
groote rol. Ook ons oordeelsvermogen berust daarop. In de meeste
proeven van bijlage 111 vindt men tevens ook momenten, die op
het oordeelsvermogen wijzen.
Ten vierde is ook het opmerkzaamheidsvermogen een zeer
belangrijk vereischte, dat tevens ook meetbaar is. Het onderzoek
hierop is echter zoo omslachtig en tijdroovend, dat het slechts
in speciale gevallen wordt toegepast (onderzoek voor vliegenier).
Verscheidene gecombineerde tests zijn echter zoodanig ingericht,
dat men uit de resultaten (respectievelijk uit de fouten) tot een
al dan niet voldoende aanwezig zijn van opmerkzaamheidsvermo
gen kan concludeeren. Zoo is het onderkennen van een groote
reeks gelijkheden en ongelijkheden tevens ook een opmerkzaam-
heidsproef; ook het verrichten van groote reeksen van lichte
226
