den dag te brengen. Hier mede bidde ick Godt, Edele, Erntfeste,
wel wijse Heeren, UEdMogende te behouden in sijn Goddelij-
cke hoede.
In Rotterdam, den 1641.
UWe Ed Mogende altijdts wel-bereyden Dienaer,
Willem Claesz. van Utrecht.
(In het Eerste Deel van de Practijcke der Bosschieterye worden
behandeld eenighe diffenitien der Geometrische linien en figueren,
eenige geometrische constructies, de extractie van den Cubicq-
wortel, de berekening van de lading van alderhande Stucken en
eenige noodige observatien voor een Scheeps Constapel)
HET TWEEDE DEEL VAN DE PRACTIJCKE DER
BOSSCHIETERYE.
Waer in geleert ende aengewesen wordt de namen, proportien
ende gewichten van 't Metale Schut, alsoo de selve te Velde
gebruickt worden Mitsgaders hoe veel passen dat deselve schie
ten, alsmede het maken ende het gebruyck van eenige Geome
trische Instrumenten daer toe dienende.
Het tweede Capittel
Waer in geleert wort hoe een Constapel sijn Stucken behoort
te stellen, 't zij in 't poyn-blanck horisontael met de spijs, 2)
ofte andersinsalsmede hoe men veel schadelijke misschoten
verhoeden en verbeteren sal.
Het is openbaer dat alle Stucken/ die in den Oorlogh gebruyckt
worden/ achter aen den broeck dicker zijn dan voor aen den tromp
ofte mont van 't Stuck/ derhalven danI zoo men zoodanigen
Stuck begeerde waterpas te leggenzoo moet men dit verschil
eerst gaen vergelijcken/ welcke geschiet alsvolght:
Neemt met een kromme passer de dickte van den broeck achter
van 't Stuck/ met banden met al/ dese diameter meet met een
duym-stock hoe veel duymen dat hy hoogh is/ 'tselve doet mede
voor aen den tromp van 't Stuck/ dat gedaen zijnde/ treckt het
minste getal der duymen van het meeste/ de reste halveert/ deze
helft moet voor op de mont van het Stuck gezet zijnzoo is 't
zelve wel gemedieert.
248
Poyn-blanck Engelsch point blank horizontaal, a bout portant, D.
2) Spijs specie Zie Van Dale, letterspijs, zeker metaalmengsel tot het gieten
van drukletters. Vergelijk ook: een heel Kanon, schietende 48 pond yser heeft
achter in de broeck by het laetgat een mondt spijs ende voor by de tromp
1/3 van een mont. Mont komt overeen met kaliber) D.
