succes voorkwam. Hij beschouwde liet plan dan ook niet als een
wel overwogen plan, berekend naar het concrete geval van de
voorgenomen doorbreking, maar als „iittérature".
Lyautey ondervroeg nu bij zijn inspectiën aan het front ver
schillende generaals over dat plan en wat hij hoorde, stemde hem
niet gunstiger ten opzichte daarvan. Pétain, die zulk een grooten
naam had in het leger, oefende, door Lyautey gehoord, een zoo
danige critiek op dat plan uit, dat hij, te Parijs teruggekomen,
diens oordeel meende te moeten voorleggen aan den Verdedi-
gingsraad en wist te bewerken, dat deze Pétain naar Parijs opriep,
om persoonlijk zijn bezwaren tegen het plan bekend te maken.
Spoedig was in het leger dit bezoek van Pétain bekend. Te
recht beklaagt Nivelle zich zeer ernstig over de handelwijze van
den M. v. O., die zijn gezag en invloed ondermijnde.
Lyautey's gedrag kan niet genoeg worden afgekeurd. Hij wil
de chef zijn van het leger, maar toonde zich huiverig om in zake
de operatie, waarvan men een beslissenden invloed op het
verdere verloop van den krijg verwachtte, een beslissing te nemen,
waartoe hij rechtens bevoegd was en moreel verplicht, toen hij
geen of weinig heil meer daarin zag. Of hij had als chef de volle
verantwoordelijkheid van zijn ambt moeten dragen, door inder
daad als zoodanig op te treden, hetzij door de operatie op te
schorten, hetzij door haar te wijzigen, hetzij door haar ten volle
te steunen, of wel hij had aan Nivelle de verantwoordelijkheid
moeten overlaten, maar dan ook zich in geen enkel opzicht er
mede moeten bemoeien. Nu Lyautey geen van beide deed, was
zijn handelwijze slechts destructief, en dat kort voor den aanvang
van de operatie!
Intusschen bereikten Lyautey andere berichten, welke hem het
vertrouwen in Nivelle nog meer ontnamen.
De terugtocht der Duitschers naar de Hindenburg-linie maakte
een wijziging van het operatieplan noodig.
Evenwel bleek dat Nivelle de duidelijke aanwijzingen voor
dien terugtocht niet wenschte aan te nemen nog veel minder zijn
operatieplan dienovereenkomstig te wijzigen. Nog in een schrij
ven van 7 Maart, in antwoord op een brief van den gen. Franchèt
d'Espérey, dat een terugtocht der Duitschers op het door zijn
legers ingenomen front zeer spoedig te verwachten was, verklaarde
hij o. m.
„II parait peu vraisemblable que l'ennemi abandonne sans
combat, ou même sans résister a outrance, I'un des principaux
gages qu'il tient sur notre sol, c'est-a-dire la ligne la plus rap-
pröchée de Paris, jalonnée par Roye, Noyon, Soissons.
„Quoiqu'il en soit, on ne peut baser un plan sur des hypothèses.
„Je décide, en conséquence, de ne pas changer, dans son
ensemble, le plan d'opérations de 1917. L'attaque preparée par
358
