de wijze, waarop de Regeering meende haar gezag tegenover den
opperbevelhebber te moeten toonen. 24 April deed Lyautey aan
Painlevé een brief van kolonel Duval toekomen, waarin deze de
leiding van Nivelle scherp veroordeelde. Ook van een ander ge
neraal ontving Painlevé een brief, waai in deze o. m. schreef, dat
de voorbereidingen en de bevelen hadden „dépassé en folie furieuse
tout ce qu'on pouvait inraginer d'insensé". Waarom hadden zij, en
anderen, die eveneens thans zeer scherpe critiek lieten hooren,
niet van te voren de Regeering gewaarschuwd? Evengoed als na
den slag hadden zij vóór den aanvang daarvan de voorbereiding
en de bevelen kunnen beoordeelen en vonden zij deze zoo slecht,
als zij thans verklaarden, dan was het hun plicht geweest, de
Regeering toen te waarschuwen; het was hun plicht geweest de
„boucherie inutile" te voorkomen, welke volgens hen alleen het
gevolg zou zijn van Nivelle's bevelen. Thans zouden zij beter
houding hebben aangenomen, door niet vrijwillig hunne meening
aan de Regeering bloot te leggen maar te wachten, tot daarom
werd gevraagd.
Volgens Painlevé was duidelijk aangetoond, dat de methode
Verdun niet op groote operatiën kon worden toegepast en dat
zij in dit groote offensief had gefaald. Van zelf keerde men terug
tot de methode van den Somme-slag, n. 1. de aanvallen met be
perkte doelen. Waar nu Nivelle tot het opperbevel was geroepen
om aan de periode van de aanvallen met beperkte doelen een
einde te maken, omdat deze niet tot een beslissing zou kunnen
leiden, bestond er bij het falen van de door hem toegepaste me
thode geen reden om hem langer te handhaven als opperbevel
hebber.
Door deze redeneering begaf de M. v. O. zich zelfs op het
gebied der tactiek! Het gevolg van een slechte regeling van de
bevoegdheden van dezen bewindsman.
Toch wilde Painlevé deze oplossing niet aan, ten eerste om
dat zijne vervanging thans het volslagen gemis aan succes in de
oogen der Duitschers zou hebben geaccentueerd; ten tweede om
dat, nu de conventie van Calais nog bestond, men zich eerst met
de Britten zou moeten verstaan, daar die conventie aangaf, dat de
Britsche legers de aanwijzingen van den Franschen opperbevel
hebber moesten opvolgen. De redenen waren gezocht, vooral de
laatste en toonen het gebrek aan doortastendheid en het opzien
tegen het nemen van een ingrijpende beslissing bij de Regeering
aan.
Painlevé meende zich nu voorloopig uit de moeilijkheid te kun
nen redden door de benoeming van een chef van den gen. staf
voor alle legers bij het ministerie van oorlog, waartoe Pétain
werd uitverkoren. Zoodra de nieuwe operatiën succes hadden op
geleverd, kon Nivelle van zijn commando worden ontheven, waar-
368
