trop tard pour être ex'ploité". Woorden waarbij wij
ons van harte aansluiten! 1).
Het nachtgevecht is betrekkelijk weinig toegepast en slechts zeer
zelden werd de beoogde uitkomst er mede verkregen. Steeds
bleek weer, dat Inheemsche troepen, voor wie de nacht
het huiveringwekkend rijk der geesten is, en die den invloed
der aanvoerders niet kunnen ontberen, ongeschikt zijn
voor dezen gevechtsvor m. Het zwaar bedekte terrein
werkte er dan nog verder toe mede om de zenuwachtige troepen
bij den minsten tegenslag geheel te desorganiseeren (XI).
Meermalen werd daarentegen, vooral aan D. zijde, met suc
ces bij het eerste schemeren van den morgen aangevallen. Het
gedurende den nacht met den vijand voeling houden, wat uit den
aard meestal met reeds vermoeide troepen moest gebeuren, liet
vooral bij de Britten dikwijls te wenschen over, zélfs waar van
hoogerhand hier nog bijzonder op gewezen werd (VII). Meer
malen verbraken zij zelfs opzettelijk het contact, door de troepen
een weinig terug te trekken en geen patrouilles uit te sturen, blijk
baar om zoodoende een ongestoorde nachtrust te kunnen genieten.
(XI). Nadat Lettow den Reata pas had moeten prijsgeven
(zie laatste alinea VIII) en terugtrok naar het gebied van de
Centraalbaan, verloor hij het contract met de vijandelijke
hoofdmacht, die hare bewegingen door een wolk van pa
trouilles versluierde. Dit gevoel van onzekerheid, van den
toestand niet meer te beheerschen en het initiatief verloren
te hebben, was, schrijft Lettow, uiterst pijnlijk. Toen hij, 20
Mrt 1916, bij de achterhoede onder kpt. Stemmermann
aankwam, die langs den weg Himo K a h in stelling
lag, wist deze niet of de vijand voor zijn front demonstreerde
en elders omtrok, dan wel op het punt stond de achterhoede
met kracht aan te grijpen. Teneinde den sluier te verscheuren,
besloot Lettow in den nacht van 20|21 met omstreeks 5 com-
pieën een stoot in 's vijands richting te doen. Volgens Lettow's
verhaal moest z. m. worden doorgezet tot het bereiken van de
stelling der vijandelijke hoofdmacht, doch in ieder geval om
1 uur v. m. het gevecht worden afgebroken, terwijl de mitr.'s
als veiligheidsbezetting in de loopgraven der eigen achter
hoede bleven.
Volgens Arning was evenwel bevolen de onderneming, zoo
eenigzins mogelijk, tot een beslissend gevecht te maken, daar
vernomen was, dat de Engelschen op dit punt vrij zwak wa-
i). Wij wezen hier reeds op „I. M. T." 1924 blz. 154 in de bespreking
van het D. voorschrift „Nachrichtendienst" en de uitgave 1917 van
het Fr. „Liaison et Transmission s", sedert door de herziene uit
gave 1924 vervangen, terwijl ook deel 1 van het Ned. „Voorschrift
Verb, dienst" het licht zag.
420