len dag en daarop volgenden nacht bleven de Duitschers nu
rond de stelling liggen. Levensmiddelen en water konden na
genoeg niet opgevoerd worden, de munitie begon hier en
daar op te raken, de verliezen waren hoog. In totaal werden
200.000 patronen verschoten, d. i. 1 ]3 van den geheelen voor
raad, van 244 Europeanen werden 19 gedood en 41 gewond,
d. i. 25 van de 1350 Askari's 66 gedood en 162 ge
wond, d. i. 16 Onder de gevallenen waren 6 beroeps
officieren, 1|7 van alle in de kolonie aanwezigen, waarbij
kapt. v. Hammerstein, de chef van Lettow's geimproviseerden
staf. Dit alles deed het moreel zakken, van alle zijden werd
de wensch geuit het gevecht af te breken, daar de troepen
het niet langer konden uithouden en de inname der stelling
onmogelijk scheen. Lettow bedacht evenwel, dat de toestand
bij den ingesloten tegenstander nog heel wat minder rooskleu
rig moest zijn en hield vol, waarvoor hij werd beloond, toen de
Britten na een mislukte uitvalspoging om 5.40 v. m., te 6 uur
v. m. van den 19 Jan. de witte vlag heeschen en zich over
gaven.
„Freund und Feind" schrijft Lettow over dit gevecht
„hatten sich in unangenehmer Lage befunden und waren der
Erschöpfung ihrer Nervenkraft nahe. So pflegt es bei jedem
ernsthaften Ringen zu sein. Die Askari lernten aber jetzt,
dasz man das erste Miszbehagen bezwingen
musz. urn den zuin Sieg erforderlichen letz-
ten Vorsprung vor dem Feind zu gewin ne n".
(XIII). Terwijl Lettow na het gevecht bij Kahé (zie IV) in
Z. richting terugtrok stond bij L o k i s a 1 e op den uitersten
W. vleugel van het Kilima Njaro gebied nog een comp. onder
kapt. Rothert, waarmede heliographische seingemeenschap
bestond. Deze bezette een versterking op een bergtop, waar
binnen zich het eenige in die streek aanwezige water be
vond. In den nacht van 3 4 April 1916 omsingelden 3 Z.
Afr. cav. regten deze benteng, doch stuitten op krachtigen
weerstand. De Britten hadden sinds 2 April geen water meer
voor menschen en paarden gevonden en toen de sterkte in
den avond van 6 April nóg niet gevallen was, besloten zij
het beleg op te breken. Nauwelijks was dit besluit evenwel
genomen of de Duitschers, bij wien kapt. Rothert zwaar
gewond was, gaven zich over. 17 Europeanen, 400 Askari's
en 2 mitr.'s vielen den Britten in handen. Hier was bij de
Duitschers het moreel bezweken op het oogenblik, dat de
overwinning nagenoeg bevochten was.
Dat karaktersterkte bij den aanvoerder evenwel gepaard moet
gaan met tactisch inzicht om niet tot bloedige en nutte-
looze hecatomben te leiden, doch te zorgen, dat de groote offers
van den troep alleen gevraagd worden als daardoor ook een groot
423