tot zij qua sterkte harmonisch past bij ons leger, zal slechts zeer
geleidelijk kunnen zijn en in dien tijd is het de taak der lucht-
vaartafdeeling, zich tot het uiterste in te spannen om met hare
kwaliteit het temin aan kwantiteit z. v. m. te compenseeren. Ten
einde de waardeering, die in het leger bij meer bekendheid van
zelf zal komen, aan te kweeken, is het zaak te zorgen, dat bij de
grootere oefeningen zooveel mogelijk vliegtuigen worden inge
deeld. Aanleg in de militaire centra van landingsterreinen, die
zoowel in den O. als in den W.-moesson behoorlijke accomodatie
bieden, zou de mogelijkheid scheppen om in alle deelen van Java
de troepen te oefenen in samenwerking met vliegtuigen, welke
wijze van oefenen toch langzamerhand voor eenigszins groote
verbanden als normaal moet worden beschouwd. Ongetwijfeld
zullen o. a. de hierbij te verkrijgen resultaten de luchtvaartafdee-
ling het vertrouwen schenken van den troep.
Men behoeft, wanneer gesproken wordt over het gebruik van
het luchtwapen, niet steeds te denken aan B. V. Er zij hier herin
nerd aan de taak, welke de Royal Air Force te vervullen kreeg in
Irak, en welke zij daar nog steeds op uitstekende wijze vervult 1).
Niet dat hiermede bedoeld wordt het maken eener vergelijking
tusschen Irak en Nederlandsch-Indië, daarvoor verschillen de om
standigheden al te veel. Maar toch zij hier terloops erop gewezen,
dat het gebruik van vliegtuigen bij opstootjes of onrust ook in onze
gebieden repressief en wellicht alleen al door het moreele effect
ook preventief zou kunnen werken. Op Java en verscheidene van
de Kleine Soendaeilanden bestaat de mogelijkheid daartoe reeds
door de aanwezigheid van goede landingsterreinen, terwijl ook
marinevliegtuigen daarvoor kunnen worden gebezigd, overal waar
groote rivieren zich daartoe leenen. Om in Sumatra een dergelijk
nut van vliegtuigen te kunnen trekken zou de aanleg van landings
terreinen ook daar ter hand moeten worden genomen. De aanleg
van een aaneengeschakelde serie terreinen van Koeta Radja tot
Telok Betong (1650 K. M.), op afstanden van 30 K. M., zou een
voorshands niet te verwezenlijken verlangen wezen. Maar reeds
de aanleg van een vijftal terreinen naast dat te Medan, b. v. te
Telok Betong, Benkoelen, Palembang Sidempoean en Koeta Radja
zou het gebruik van legervliegtuigen in geval van nood over een
groot deel van Sumatra mogelijk maken! In een volgend stadium
zouden daarvoor in aanmerking komende militaire posten in het
binnenland van een landingsterrein moeten worden voorzien, zoodat
ten slotte de werkingssfeer der vliegtuigen geheel Sumatra zou om
vatten. Een snelle verzekerde verbinding JavaKoeta Radja zou
hieruit al eerder kunnen ontstaan, een verbinding, die in oorlogs
tijd of tijden van onrust een waardevol bezit zou blijken. Werd
al aanstonds besloten tot aanleg van een terrein bij Telok Betong,
Zie I. M. T. 1924 No. 12.
428
