gebruiken, ze onmiddellijk bij de hand hebben en geoefend zijn
in het gebruik. Tegenover een menigte, die onverwachts zou
worden getroffen of niet geoefend zou zijn, zou de uitwerking even
verschrikkelijk zijn als het geval was bij het eerste gebruik van
het chemische wapen in den oorlog, tegen mannen die, vertrouwen
stellend in de Conventie van den Haag, er geen rekening mede
hadden gehouden en er argeloos het slachtoffer van werden. Een
gelijksoortige ramp zou zeer zeker over de burgerbevolkingen
komen de eerste maal, dat het chemische wapen tegen haar zou
worden gericht.
De bescherming schiet nog tekort tegen blaartrekkende stoffen,
want, gegeven, dat er geen filtreerende kleeding bestaat, zou zij
het gebruik eischen van isoleerende kleedingstukken, wat op den
duur ondraaglijk is. Daarom eischt de bescherming tegen blaar
trekkende stoffen den onmiddellijken afvoer van hen, die er aan
blootgesteld zijn geweest en heeft zij voor het minst tot noodwen
dig gevolg niet beschikbaar zijn voor eenigen militairen of bur
gerlijken dienst gedurende enkele dagen. Eindelijk ook is de
bescherming van paarden niet verzekerd kunnen worden. De
groote hoeveelheid lucht, die deze dieren noodig hebben, hunne
onleerzaamheid, de noodzakelijkheid om hen aan een trens te ge
leiden, hebben de oplossing van het vraagstuk verijdeld. Post
duiven daarentegen bevinden zich zeer goed in een kooi,
beschermd door een stof, gedrenkt in een reagens.
Hoe dit ook zij, het is altijd te vreezen, dat de beschermende
middelen den een of anderen dag onvoldoende blijken te zijn.
Conclusie.
Het chemische wapen, gedurende den laatsten oorlog gebezigd
oo steeds intensiever wijze en met een onbetwistbare doeltreffend
heid, veroorzaakt de uiteenloopendste phvsiologische gevolgen.
,,Voor ziin kracht, zijn werkdadmheid, ziin verscheidenheid ^an
werking, zijn evenmin grenzen denkbaar als voor de artsenijbe-
reidkunde of voor welken tak van de scheikunde ook". Wanneer
al de uitwerking op niet beschermde menschen welke zeer
ernstig is -verminderd kan worden door geschikte beschermings
maatregelen, zoo is het vraagstuk van de bescherming van de
burgerbevolking daarmede nog geenszins opgelost.
Aangezien de gebruikte schadelijke stoffen in vredestijd op
rui ne schaal emplooi vinden, staat het chemische wanen ter
beschikking van elke groote industrieele mogendheid, welke over
chemische fabrieken beschikt; en dit constateerende, concludeeren
de prof. Zanetti en Mayer in hunne rapporten als volgt.
,,Het uiterste gemak, waarmede", zegt ons prof. Zanetti, ,,deze
fabrieken binnen een nacht kunnen worden getransformeerd in
fabrieken voor de vervaardiging van materieel voor den chemischen
oorlog, doet een gevoel van vrees en wantrouwen ontstaan ten
522
