de rechterhand op een knop drukken. In deze gevallen had de
reactietijd veel grootere waarden, wel tot 0,4 a 0,5 sec.
Bovendien leeren deze proeven, dat de reactietijd door beoefe
ning van een speciaal geval voor dat speciale geval kan afnemen.
Bij het schieten is het van het grootste belang, dat de reactietijd
zoo kort mogelijk is. Altijd zal immers het geweer schommelen,
ook zelfs in de gunstigste houding, en het is dus zaak, dat het
geweer gedurende den reactietijd zoo min mogelijk van stand
verandert. De schutter zal dus zoo snel mogelijk den trekker
moeten doordrukken, wanneer hij heeft waargenomen, dat het
geweer gericht is, opdat het geweer zoo min mogelijk van stand
verandert.
Hoe moet men dit nu een ongeoefende leeren?
Men stelle eerst den vorm van uitvoering vast en deze is al zeer
eenvoudig; men heeft immers niets anders te doen, dan de ge
wrichten van den rechterwijsvinger te buigen, waarbij er dan
vooral op gelet moet worden, dat alle overige gewrichten van het
lichaam onbewegelijk moeten blijven en dus door de spanning
van de spieren moeten worden vastgezet, om toch vooral niet het
geweer dit de richting te brengen.
Men late deze beweging door den beginneling onder de een
voudigste omstandigheden uitvoeren, dat is dus zonder geweer;
zooals het V. S. I. zelf ook aangeeft, moet hij dan de rechterwijs
vinger bij een gesloten vuist buigen en strekken. Dat geldt evenwel
niet alleen voor stijv r vingers, maar voor de wijsvingers van alle
beginners. Nu moet er evenwel op gelet worden, dat de overige
gewrichten van het lichaam worden vastgezet, dus dat er niets
aan andere lichaamsdeelen, ook niet aan de rechtervuist zelf,
beweegt.
Datzelfde laat men daarna doen met geweer, dus de rechterwijs
vinger om den trekker, het geweer in een niet te moeilijke houding,
bijv. de vaardighouding en eerst daarna met het geweer in de
aanslaghouding. Op die manier wordt dan langzamerhand de
beweging vastgelegd, om het met in de psychologie gebruikelijke
termen uit te drukken: de zenuwbaan van minsten weerstand, die
bij die beweging behoort, wordt gevormd.
Aanvankelijk heeft men bij een beweging alle aandacht noodig,
om de bevelen naar de spieren, die zich bij die beweging al of
niet verkorten, krachtig of minder krachtig, tegelijkertijd of in een
bepaalde volgorde achter elkaar, moeten samentrekken, langs de
juiste banen te leiden. Door afdoende herhaling kan men op den
duur, bij den een snel en bij den ander langzaam, bereiken, dat
die beweging in den juisten vorm wordt uitgevoerd, zonder dat
er de aandacht op wordt geconcentreerd; dan is die beweging
werktuigelijk geworden. Een werktuigelijke beweging voert men
zonder het zelf te weten in een bepaalden vorm uit, n. 1. in dien
vorm, waarin men de beweging zoo dikwijls heeft herhaald. Zon-
735
