de lust om zich te onderscheiden, om roem en eer te behalen is
aanwezig door de emotionaliteit. Bij vele mijner veldheeren vond
ik deze dingen vermeld, evenals het zoo dikwijls voorkomen van
het feit, dat de aanvoerder zich vol vuur aan het hoofd van zijne
troepen stelt, en midden in den slag op deze wijze de beslissing
tracht te verkrijgen. Stellig speelt de emotionaliteit ook hierbij een
rol, hoewel ook zij, die geen bijzonder groote emotionaliteit be
zitten, op zulke oogenblikken zich laten meeslepen (Murat).
Maar was Ook niet reeds bij voorbaat te verwachten, dat de
activiteit bij den veldheer groot zou zijn? Hoe zouden de meesten
het zonder groote energie en werkkracht zoo ver brengen? Door
de activiteit ontstaat verder die bijzondere snelheid, waardoor
ieder bekend veldheer zich onderscheidt.
Het weldoordachte van zijne plannen, het volhardend streven
naar het eenmaal voorgeschreven doel, zonder welke men zich
geen waarlijk groot veldheer kan voorstellen, doen reeds a priori
veronderstellen, dat ook de secundaire functie sterk zal zijn.
Zoo mocht men ongetwijfeld verwachten, wat het statistisch
onderzoek ons leert, dat onder de veldheeren een zeer groot aantal
gepassioneerden wordt aangetroffen".
Eene vergelijking van de 28 gepassioneerde veldheeren met 21
gepassioneerden, waarnaar Professor Heymans een onderzoek
deed, leerde den schrijver het volgende:
„De gepassioneerde veldheer komt wel in vele opzichten overeen
met andere gepassioneerden, maar hij maakt in 't algemeen meer
den indruk van een man, die zich thuis voelt in de practijk van
het leven; hij is minder teruggetrokken en geeft zich gemakkelijker
dan de andere gepassioneerden, die zich gaarne op een standpunt
plaatsen en ongenaakbaar zijn. In 't algemeen maakt hij lichamelijk
en geestelijk een zeer gezonden indruk.
Het komt mij voor, dat dit verschijnsel verklaard moet worden
door het aanwezig zijn bij den veldheer van eene minder groote
emotionaliteit en een minder sterkte secundaire functie dan bij
de andere gepassioneerden, in verband met buitengewoon groote
activiteit. Door die alles overtreffende activiteit laten zich dan een
aantal kenmerkende eigenschappen verklaren, die bij de andere
gepassioneerden niet als zoodanig voorkomen, of in tegengestel
den zin, of in geringer aantal. Zoo geloof ik, dat er verband bestaat
tusschen de buitengewone activiteit en de voorliefde voor sport,
de goede gezondheid, de verplaatsbare opmerkzaamheid, het
natuurlijk optreden, het niet-beschroomd en niet-vormelijk zijn,
de grootere lust tot intellectueele spelen, het goede waarnemen
en opmerken, het goede oordeel en de menschenkennis en eveneens,
dat men met hoogere getallen aantreft de volgende eigenschappen,
waaruit blijkt, dat bij den gepassioneerden veldheer kan verwacht
worden groote moed, eerlijkheid, betrouwbaarheid en ruime blik,
82
