worden voor andere wapens en diensten, andere Departementen
en particulieren.
Aan het voor het Leger benoodigde materieel, dat van een
groote verscheidenheid is, worden bijzondere eischen gesteld
wat betreft soliditeit, duurzaamheid en juistheid van afwerking
in verband met de onderlinge verwisselbaarheid. De constructie
moet tegen een ruwe behandeling bestand zijn en indien door
een ongeval of 's vijands vuur onderdeelen defect raken, moeten
deze ter plaatse door goed passende reserve-deelen dadelijk
kunnen worden vervangen.
Het is duidelijk dat aan het bedrijf in verband met deze fac
toren eveneens hooge eischen worden gesteld.
Meermalen is beproefd aan de particuliere industrie een
deel der werkzaamheden op te dragen echter zonder gunstig
resultaat, niét omdat de particuliere industrie niet in staat is het
werk naar behooren te verrichten, maar omdat zij niet gewend
is werk af te leveren, dat aan de gestelde hooge eischen voldoet.
Het zich inrichten voor dit doel zou haar te veel geldelijke
offers kosten en de Regeering was niet genegen subsidies te
verleenen.
De oorlog heeft bewezen hoeveel tijd en geld er noodig is
om in industrielanden als Engeland en Frankrijk de particuliere
industrie om te vormen tot oorlogsindustrie.
In oorlogstijd zal de A. C. W. dan ook hoofdzakelijk zelf in
de plotseling stijgende behoefte moeten voorzien door de pro
ductie aanmerkelijk op te voeren, hetgeen mogelijk is doordat
met de outillage en de personeelsbezettingen door de oplegging
van voorraden in vredestijd hiermede rekening wordt gehouden.
Hoe meer deze oorlogscapaciteit ook in vredestijd wordt benut
door naast de benoodigdheden voor het Leger ook artikelen
voor andere departementen aan te maken, des te meer zal het
in deze inrichting vastgelegde kapitaal rendabel kunnen worden
gemaakt.
Het administratief beheer van 's Lands Constructie Winkel
schijnt al dadelijk na de oprichting daarvan, aanleiding te hebben
gegeven tot moeilijkheden, getuige hetgeen daaromtrent in het
meergenoemd historisch overzicht wordt vermeld.
Het daarop betrekking hebbende gedeelte, hetwelk hieronder
volgt, geeft wel een eigenaardigen kijk op de toestanden, die
toenmaals heerschten en last not least op het gevoel van humor
van een Regeeringsambtenaar in dien tijd.
S. Kalff schrijft n.L:
In 1810 vaardigde Daendels nog uitvoerige instructies uit
betreffende het beheer van den Constructiewinkel. De titel van
prefect was toen vervangen door dien van landdrost en deze,
te zamen met den brigadier chef van de militaire divisie te Soerabaia,
werd met het oppertoezicht over de inrichting belast. Zij moesten
148
