nauwkeurig werden genoteerd en zelfs na afloop van elk jaar
een zoogenaamde balans werd opgemaakt.
Van een eigenlijke bedrijfsboekliouding echter, waarbij gegevens
worden verzameld omtrent het bedrijf, d.w.z. omtrent den kostprijs
van het product en de verschillende onkosten, met behulp waarvan
het voor den Bedrijfsleider mogelijk is de wonde plekken in het
bedrijf en eventueele „lekken" daarin op te sporen en te stoppen,
was geen sprake.
Er gingen dan ook van verschillende zijden stemmen op om
daarin verbetering te brengen.
Onder meer werd de financieele administratie bij de Artillerie
Inrichtingen ter sprake gebracht door den gepensionneerden Ma
joor der Artillerie J. BRUKKER in een artikel getiteld „De Ar
tillerie Inrichtingen in Nederlandsch-Indië" in het tijdschrift „Ko
loniale Studiën" (Februari 1919), welk artikel door den kapitein
der Artillerie H. L MAURER en schrijver dezes in 1919 in het
I.M.T. (blz. 58 e. v.) werd besproken.
Omtrent de boekhouding bij de A. 1. wordt in dit artikel o.m.
het volgende opgemerkt
„Doch ook bij de werkplaats bestaat behoefte aan eene op
„goede commercieele en boekhoudkundige grondslagen rustende
„kostprijsberekening Slechts middels deze is men in staat
„de gevolgen van allerlei fabricage-methoden en maatregelen be
hoorlijk te beoordeelen, waar men anders in het duister tast,
„slechts door middel van deze kunnen bedrijfsleiders zoo zij
„althans voor hun taak berekend zijn hun leidinggeven en hun
„werkplaatsen tot het hoogste nut opvoeren. Waarom verwaar
loost het Leger de maatregelen, die elk particulier toepast, die
„naar de moderne inzichten wat uit een bedrijf wil halen Waarom
"moet er bij een Leger-werkplaats geen orde op de zaken zijn
„Het Leger heeft deze commercieele boekhouding niet van noode
"voor zijne troepen, doch daarom mag deze maatregel nietwor-
„den tegengehouden voor de werkplaatsen."
Thans is de zoogenaamde commercieele boekhouding inge
voerd. In zooverre is dus aan de in bovenvermeld artikel geuite
bezwaren tegemoet gekomen.
Gewoonlijk worden bij de invoering van een dergelijk nieuw
systeem vele moeilijkheden ondervonden en deze zijn ook den
A. C. W niet gespaard geworden.
De aan de invoering der commercieele boekhouding en niet
minder aan het aanpassen van deze boekhouding aan het bedrijf
verbonden werkzaamheden hebben de taak van de Directie aan
merkelijk verzwaard.
150
Het zou mij in dit artikel te ver voeren de bestaande kostprijsberekening
enz. aan critiek te onderwerpen. Ik moet ook veronderstellen dat wel niemand
deskundig de bestaande kostprijsberekening zou willen verdedigen.—