De 3e Reserve-divisie, later versterkt door de Landweerdivisie
von der Qoltz, zou den aanval moeten dekken tegen Augustow
en Ossowjetz, uit welke richtingen een flankstoot te duchten
viel wijl zichhier 4 a 6 Russische divisies verzamelden.
Reeds op 4 September ving de Duitsche opmarsch aan. Den
7den September kwamen de vier linker legerkorpsen voor de
Russische stellingen in de lijn Wehlau-Gerdauen-Nordenburg-
Angerburg, doch de Duitsche aanvallen hadden geen gunstig
verloop, vooral niet bij het XXe korps waar tegenover de Russen
zich terdege versterkt schenen te hebben. De le en 8e Cavalerie
divisie, die voor den beslissenden vleugel uitgingen, ondervonden
eveneen shevigen tegenstand bij Kruglauken en Passessern, waar
overigens ook een bittere strijd gevoerd moest worden door net XVIIe
legerkorps, dat eerst op 9 September 's avonds lucht kreeg doordat
het Ie korps kwam opdagen over Nikolaiken en Johannisburg. Op
10 September kwam echter vroegtijdig het bericht binnen dat de
vijand 's nachts in front van het Ie Reservekorps zijn stellingen had
ontruimd, vermoedelijk onderden indruk der flankbedreiging van
de Duitsche korpsen I en XVII Rennenkampf had blijkbaar tot
den terugtocht besloten en er bleef thans niet anders over dan
te trachten, om door een krachtig nadringen den vijand nog zoo
veel mogelijk afbreuk te doen. De omvattende vleugel werd nu
tegen den straatweg Wirballen-Kowno aangezet. Echter „der
Russe verstand, Rückzüge anzuordnen und Massen durch das
Gelande auszerhalb der Straszen zu bewegen" zoodat, ondanks
de scherpe vervolging, van een beslissende omvatting geen spra
ke meer kon zijn en slechts bereikt werd, dat het leger van R e n-
nenkampf in opgelosten toestand over de Njemen werd
teruggeworpen, waarbij niettemin nog 45.000 krijgsgevangenen
werden gemaakt.
Uit de slagen van Tannenberg en de Masurische meren kan de
leering worden geput dat het stoute initiatief van Hindenburg,
waarvoor menig legerhoofd de verantwoording niet zou hebben
durven dragen, tot het resultaat heeft geleid dat Oost-Pruisen
bevrijd werd van een gevaarlijken indringer, die daarbij boven
dien zoodanig buiten gevecht werd gesteld dat van die zijde
voorshands geen gevaar meer te duchten viel.
Moet men in verband met 's vijands overmacht bewondering
koesteren voor een dergelijke, bijkans vermetele operatie, waarbij
de numeriek zwakkere, op gevaar af van zelf vernietigd te worden,
in den aanval het eenige middel zag, ook valt op te merken dat
deze zoo uitnemend geslaagde operatie op de binnenlijnen werd
uitgevoerd met groote kennis van zaken. Behalve toch doelbewust,
werd door de leiding tevens gehandeld met groote voortvarend
heid, waarbij ook door de troepen, vooral na den slag aan de
Masurische meren, een verrassende snelheid werd ontwikkeld. Dat
eerst het Narew-leger werd aangegrepen, moet juist worden
161
