daartoe door hem eerst verschillende fabrieken bezichtigd, om een denkbeeld te verkrijgen van de inrichtingen van moderne fabrieken in Indië. Achtereenvolgens werden de S. S. werkplaatsen te Mangarai, Bandoeng, Madioen en Soerabaia, de S. C.S. werkplaats te Tegal en de N. I. S. werkplaats te Djocja en verder de machinefabrieken van Braat, „de Volharding", „de Kalimas" en „de N. 1. Industrie" te Soerabaia, bezocht. Van al deze fabrieken en werkplaatsen zijn de werkplaatsen van de N. 1. S. te Djocja wel het best en het meest modern in gericht. Het type van de gebouwen dier werkplaatsen is dan ook voor de gebouwen van den nieuwen A. C. W. te Bandoeng gevolgd. Te Djocja zijn die gebouwen (elk van 20 M. spanning) geheel aaneengebouwd, zoodat alle werkplaatsen als het ware onder één dak zijn vereenigd. Bij den A. C. W. te Bandoeng is om verschil lende redenen dit systeem slechts ten deele gevolgd. De werkplaatsen zijn daar in drie groepen vereenigd, zoodat de geheele fabriek in drie gebouwen is ondergebracht. Daar te Bandoeng veel minder zoogenaamde „toekangs" beschikbaar waren dan te Soerabaia moest er op gerekend worden, dat de noodige werklieden van Soerabaia mee naar Bandoeng zouden kunnen overgaan. Voor de huisvesting van deze werklieden werd daarom een ruime werklieden-kampong gebouwd. De werklieden-kampong, welke door een hek geheel van de omgeving is afgesloten, ligt op eenigen afstand van het eigenlijke fabrieksterrein, dat 160.000 M2 groot is (400 X 400 M.) en geheel door een ringmuur omgeven. Van dit terrein is een 30.000 M2 in beslag genomen door de Projectielfabriek, zoodat voor den A. C. W. nog 130.000 M2 overblijft. Daar het bebouwde oppervlak slechts 18.000 M2 bedraagt, is er een groote ruimte voor eventueele bijbouwing van andere werkplaatsen beschikbaar. De drie werkplaats-gebouwen bestaan elk uit drie beuken van 20 M. spanning. De gebouwen zijn zeer hoog en luchtig, de kolomhoogte bedraagt 8 M., terwijl 7 M. wijde lichtkappen in het dak, met een verlichtingsoppervlak van 25°/0 van het bodem oppervlak, overvloedig licht geven, iets, dat in de werkplaatsen een eerste vereischte is. Tusschen het le en het 3e gebouw is het groote grondstoffen- magazijn geplaatst, dat van steen is opgetrokken en naar de nieuwste eischen ingericht is. Om vooral een goed overzicht over alles te hebben, zijn geen zolders, doch ijzeren 7 M. breede bor dessen aangebracht. De werkplaatsen van den ouden A. C. W. zijn als volgt in de drie groote werkplaats-gebouwen ondergebracht. 144

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1926 | | pagina 8