ken 700 dwangarbeiders onder leiding van uitstekend technisch
onderlegd Europeesch personeel, dat uit Nederland werd uitge
zonden en welke allen eene jarenlange praktijk in onze Neder-
landsche textielcentra achter den rug hebben.
De vrees dat de Inlandsche gevangenen niet tot wevers zouden
kunnen worden opgeleid, is nimmer bewaarheid geworden en
heeft de praktijk juist het tegendeel bewezen.
Door dit textielbedrijf is wederom een steentje bijgedragen om
het Leger bij isolatie van Java onafhankelijk van het Buitenland
te doen zijn. Een onderafdeeling van het bedrijf te Cheribon
vormt de handweverij in de Bijzondere strafgevangenis te Meester-
Cornelis, waar een zestigtal handweefgetouwen in bedrijf zijn,
hoofdzakelijk tot het vervaardigen van ongebleekt katoen.
Eene tweede weverij, namelijk eene zeildoekweverij in de
nieuw gebouwde gevangenis te Sragen, is in wording en zal nog
in de tweede helft van dit jaar geopend worden. De benoodigde
weefgetouwen zijn reeds aangekocht, de afbouw der werkplaatsen
is bijna gereed en zoodra het technisch personeel zal zijn aan
genomen, kan dit bedrijf in werking komen en zal het Gevange
niswezen ook in staat zijn het zeildoek voor militair schoeisel,
en voor vele andere diensten als Marine, Post-en Telegrafie, enz.
te vervaardigen.
Hebben wij hiermede de gevangenisbedrijven besproken waar
grondstoffen als leder en textielgoederen worden vervaardigd, thans
willen wij eens nagaan in welke gevangenissen deze en andere
grondstoffen worden omgezet tot bruikbare uitrustingstukken voor
den soldaat.
Behalve de schoenmakerij in Djocja heeft het Gevangeniswezen
nog een tweede lederindustrie, namelijk de zadelmakerij in 's Lands
gevangenis te Solo, waar harnachementen, veldzakken, stormban
den, riemen, foudralen, enz. worden vervaardigd. Aan het hoofd
van de zadelmakerij staat een gewezen militair zadelmaker van
den A. C. W., die een 300-tal gevangenen-werklieden onder zich heeft.
Behalve voor het D. v. O. wordt hier ook veel werk gedaan voor
de Post- en Telegrafie, Binnenlandsch Bestuur en voor particulieren.
Verder beschikt het Gevangeniswezen over een 5-tal groote kleer
makerijen in 's Landsgevangenis te Soerabaja, het gestraftenkwar
tier Mlaten, de Eur. gevangenis en de Vrouwengevangenis te Se-
marang en 's Landsgevangenis te Tjipinang (Meester- Cornelis) res
pectievelijk met ateliers van ongeveer 250, 600, 100, 150 en 300
gestraften. Al deze bedrijven werken in hoofdzaak voor het Leger en
vrijwel alle kleedingstukken voor den soldaat worden hier vervaar
digd. In de militaire gevangenis te Tjimahi worden de proefsnij-
dingen gehouden om na te gaan op welke manier uit een stuk
goed op de voordeeligste wijze de onderdeelen der kleedingstuk
ken kunnen worden gesneden, daarna worden van deze proefsnij-
dingen gewaarmerkte kartonnen maatpatronen vervaardigd, welke
212
