van Justitie is dan ook meermalen aangedrongen, zoo al niet op
eene geheele afschaffing, dan toch op een terugbrengen van de
indeeling van dwangarbeiders bij het Leger tot de kleinst moge
lijke afmetingen. De man toch moet voelen dat hij gestraft is en
van deze straf moet een verbeterende invloed uitgaan, zoodat hij
weer, zoodra zijn straftijd om is, als een bruikbaar mensch in de
maatschappij kan worden teruggeplaatst. Dit is de grondgedachte
waarvan de Justitie uitgaat. En of die grondgedachte bij boven
genoemde te werkstelling wel altijd tot haar recht komt, valt ten
zeerste te betwijfelen.
Bij het Leger in de Buitengewesten zijn alleen zwaar gestraften
ingedeeld met langen straftijd, opdat ze niet ieder oogenblik
door anderen vervangen moeten worden en de posten blijven
beschikken over getrainde physiek-krachtige kerels, geschikt voor
de hen wachtende taak. Deze heeren genieten eene betrekkelijke
vrijheid, leven op patrouille met de soldaten mee en van het
voelen dat ze eigenlijk veroordeelden zijn, blijft vaak maar een
jammerlijk schijntje over. Het is dan ook een feit dat het Leger
over het algemeen bij de dwangarbeiders buitengewoon lakoe is.
Doch zooals in den aanvang reeds werd gezegd, de bijzondere
toestanden in de Buitengewesten laten eene afschaffing van deze
tewerkstelling bij het Leger voorloopig nog niet toe en moet dit
uit een oogpunt van straftoepassing als een noodzakelijk kwaad
worden aangenomen. Dat de dwangarbeiders echter, zoodra
de arbeiderstoestanden in de Buitengewesten dit zullen mogelijk
maken, gedoemd zijn om eerlang van de militaire posten en
garnizoenen in die gewesten te verdwijnen, is buiten twijfel,
vooral ook waar de hervormingen bij het Gevangeniswezen
in de laatste 20 jaren door de instelling van den arbeid binnen
de gevangenismuren, eene betere straftoepassing mogelijk hebben
gemaakt. Vroeger kende men geen arbeid binnen de muren, gingen
vrijwel alle zwaar gestraften naar de Buitengewesten en bleven
de lichtgestraften op Java voor het onderhoud van wegen en ge
bouwen, enz. Sinds 1905 is deze toestand geheel gewijzigd. Succes
sievelijk zijn op Java groote .centrale gevangenissen verrezen waar
aan annex uitgebreide werkplaatsen en bedrijven, die zich in den
loop der jaren krachtig hebben ontwikkeld en thans in staat zijn
te voldoen aan de vele aanvragen om goederen en artikelen voor
de verschillende Gouvernements-diensten. Vele dezer groote ge-
vangenisbedrijven zijn speciaal ingericht voor het Leger, zoodat
tal van artikelen, die vroeger uit Europa kwamen, thans hier worden
vervaardigd met als natuurlijk gevolg dat bij eene isoleering van
y3J^ een eventueel volgenden oorlog de moeilijkheden van aan
schaffing der kleeding- en uitrusting-stukken voor het Leger tot
een minimum worden beperkt.
Het is het streven van de Leiding van het Gevangeniswezen
om hierin nog steeds verbetering te brengen en hieraan de grootst
mogelijke uitbreiding te geven.
209
