lead the world, and not to „follow anybody" heeft Stanley Baldwin
nog geen jaar geleden gezegd.
Öp de douaneconferentie is de leiding uit Engelsche in Anieri-
kaansche handen overgegaan. En die leiding in de Chineesche
politiek zal Amerika zich niet meer laten ontnemen.
De tarievenautonomie, die China, dank zij Amerika's houding,
wist te verwerven, schept nog andere mogelijkheden. Er werd
reeds op gewezen, dal het mogelijk was dat een dictator eens
erin zou slagen de orde in China te herstellen. Nimmer zal een
dictator zich echter kunnen handhaven zonder geld. Het steunen
van een generaal door een bepaalde mogendheid kan op den duur
geen succes hebben, omdat die generaal steeds door de massa
als handlanger van een vreemdeling zal worden beschouwd. Dat
geld moet uit een onverdachte bron komen. Die bron is thans
geschapen door de tarievenautonomie, die China op de douane
conferentie heeft verworven. Tot nog toe heeft de Pekingregeering
bestaan uit impotente staatslieden wier gezag geen tien meter
buiten Peking reikte. Maar voortaan zal Peking het surplus der
douanerechten krijgen. In de toekomst zal in Peking geen ledepop
meer tronen, maar de krachtigste krijgsoverste der Chineesche
provinciën, die daardoor de kans heeft om heel China aan zijn
gezag te onderwerpen.
Aldus beschouwd voert Amerika in China een doelbewuste po
litiek. Het wil van China een krachtig rijk maken, dat een tegen
wicht zal vormen tegen Rusland en Japan.
Het ziet in China een veel minder gevaarlijke bedreiging voor
zijn volksbestaan dan in Japan. Wel zal ook in China een gewel
dige toename van de bevolking plaats hebben, wanneer eens meer
geregelde toestanden in het Hemelsche Rijk heerschen. Maar ook
daar zal zich, evenals thans in Japan het geval is, een zekere
neiging tot de beperking der geboorten manifesteeren, zoodra die
ontwikkeling een bepaalde hoogte heeft bereikt. Het gevaar voor
expansie is daar minder groot, ook in verband met de onuitputtelijke
hulpbronnen, waarover China beschikt. China zal echter een machtig
rijk worden en met de „good will" van dien staat zullen alle
randstaten van den Pacific rekening hebben te houden.
Het is dus verklaarbaar dat Amerika vrede met China wenscht
te bewaren en ten aanzien van dat land een liberale politiek voert.
Van die gedragslijn zal Amerika n i m m e r vrijwillig afwijken.
Wij zijn gekomen aan het einde van onze beschouwing, waaruit
blijkt dat er in den Pacific een conflict dreigt te
ontstaan, een botsing tussc hen twee beschavin
gen, die misschien opeen reeks oorlogen zal
uitloopen. Alle groote randstaten van de Stille
Zuidzee zullen daarin worden betrokken. En
295
Major K. B. Ferguson. The situation in the Pacific. Journ. Royal Un-serv.
1925 p. - 297.
