„There would be an end to that greatest tragedy of the sol-
diermisgiving and perplexity as to his cause and to the suspi
cion that he was being sacrificed to the clumsiness or ignorance
of his rulers"
Aanvankelijk scheen het of de democratiën hun zin zouden krij
gen. Maar al ras bleek, dat zij, die meenden, dat de oorlog een
nieuwe diplomatie tengevolge had gehad, zich deerlijk vergisten.
Het Verdrag van Versailles werd in elkander gezet door een groep
autocraten, gewend aan het dictatorschap, dat zij tijdens den oor
log hadden bekleed en waardoor zij gewoon waren om buiten
hun parlement om te handelen. Zij konden zich nog niet losma
ken uit den sleur dier diplomatieke gebruiken van de oude voor-
oorlogsche dynastiën, konden zich niet neerleggen bij den eisch
der moderne democratiën naar openbare diplomatie. Bij intuitie
voelden zij dat zulk een diplomatie niet mogelijk was, daar deze
afhankelijk zou zijn van de steeds wisselende publieke opinie.
De practijk had reeds geleerd dat juist bij de moderne democra
tiën die publieke opinie een onberekenbare factor was die zich
voortdurend wijzigt onder den invloed van nieuwe ideeën. Zij had
hen geleerd, dat tegen een beginselvaste niet transigeerende
fanatieke minderheid, zooals b.v. het bolshevisme, een meerder
heid, die de kool en de geit zoekt te sparen, het onherroepelijk
aflegt.
Zij zagen in dat de massa beïnvloed wordt door psychische
effecten als gevolg van bijzondere gebeurtenissen, waardoor be
proefde oude principes op een willekeurig tijdstip over boord kun
nen worden gezet en de groote lijnen van een doelbewuste poli
tiek bedenkelijk in het gedrang kunnen komen.
De nieuwe diplomatie leed dan ook te Versailles een vrijwel
volkomen échec. Slechts één zitting werd in het publiek gehouden,
maar daarna werd de Raad van Tienen geformeerd, die zijn zit
ting bij gesloten deuren hield. Men probeerde het eerst met elkan
der in het geheim eens te worden, om eerst daarna de zaken in
het publiek te behandelen. En als men het dan niet eens kon
worden, maar een oplossing gevonden moest worden dan
schroefden de experts een dubbelzinnig staatsstuk in elkander, dat
door alle partijen geteekend kon worden, dat tevens voor alle be
trokken staatslieden de mogelijkheid opende om het nationale
standpunt in hun parlementen te verdedigen, dat de mogelijkheid
moest bieden om tegen de binnenlandsche en buitenlandsche
politieke partijen der democratiën te manoeuvreeren. Geen dier
staatslieden die niet besefte, dat dergelijke dubbelzinnige formules
zeer gevaarlijk zijn, vooral wanneer zij opzettelijk het publiek
poogden te misleiden. Zij zijn aanleiding dat de eene natie
de andere van verraad beschuldigt en, instede van een oorlog te
352
Is there a New Diplomacy door een anonymus. The Fortn. Riview May
1922, p. 707.
