voorkomen, dragen zij de kiem van toekomstige oorlogen in
zich.
Maar dat werd over het hoofd gezien. Als voorloopig het ge
vaar bezworen was, moest het nageslacht verder zien. En men
hoopte er op dat de tijd vanzelf wel de scherpe kanten van een
belangrijk conflict zou afslijpen.
Het Vredesverdrag is een dergelijke reusachtige formule. De
reparatieformule, de Saarformule, de mandatenformule, zijn pro
ducten van de „nieuwe, openbare diplomatie.
En al de geschillen, die uit die formules voortvloeiden, zou de
Volkenbond moeten beslechten. Hoe, dat wist men niet precies.
De rechtsvorming van het Volkenbondsinstituut moest nog ontstaan.
Maar dat was immers het werk van Juristen! Als voorloopig de
zaken maar geregeld waren, kwam de rest wel terecht, meenden
de diplomaten.
Veel is ook werkelijk terecht gekomen Maar de moderne de-
mocratiën zullen openbaarheid blijven eischen. Formules dienen
altijd de belangen van één of meer bepaalde staten, zij zijn in
strijd met het beginsel van universaliteit van den Volkenbond
Geheime diplomatie dient altijd de belangen van één of enkele
mogendheden, en dit geldt in het bijzonder bij de behandeling
van territoriale belangen. Bij de uitspiaak over de grenzen van
Opper-Silezië nam men zijn toevlucht tot geheime zittingen. En
in Locarno zag men hetzelfde gebeuren.
Ook Locarno is een dergelijke dubbelzinnige formule, vol ach
terdeurtjes. Pas na afloop van de conferentie werd de tekst der
Locarnoverdragen gepubliceerd en Chamberlain gaf de pers de
volgende pil te slikken, die gulzig naar binnen werd gehapt
„Openbare diplomatie is niet hetzelfde als openbare onderhan
delingen. Zij verbiedt enkel geheime verdragen en die zullen
„hier niet worden aangegaan."
De Engelsche diplomaat had de publieke opinie juist aange
voeld, want de pers, behalve de ultra-roode dan heeft zoo
goed als niet gereageerd op den aanslag, die hier tegen de mo
derne diplomatie werd gepleegd.
De publieke belangstelling was psychologisch tijdelijk onder de
betoovering geraakt van de mogelijkheid, dat eindelijk aan de
politieke spanning in West-Europa een einde zou komen en had
geen tijd zich met dergelijke principieele kwesties op te houden.
De Locarnoverdragen zijn met recht de triomf der Engelsche
diplomatie genoemd. Sterker dan ooit te voren is Engelands
machtspositie in West Europa. Het kan de „balance of power"
naar iederen kant doen overslaan die het wil en zooals dit in
het belang van de Engelsche politiek noodig is. Het is de arbiter
van West-Europa geworden.
Maar een versterking van de vredesbeweging
zijn de Locarnoverdragen niet. Integendeel!
353
