stooten en schokken. Een sportiviteit zooals in de dagen van 7
cM. K. A. aan den dag gelegd, waarbij terras-sawahs en andere
hindernissen in getrokken vervoer genomen werden, behoort tot
de geschiedenis.
2), Getrokken vervoer.
Na omklappirig van het achterstuk der affuit (deugdelijk aan
het kulas te bevestigen, dat op zijn beurt weer op het wiegkussen
wordt vastgezet) kan, door het aanbrengen van een lamoen, op
eenvoudige wijze de vuurmond tot een voertuig worden ingericht.
Dit voertuig van geringe spoorbreedte, is van een gunstigen
bouw. Het kanon, met in één lijn daarmee het achterstuk-affuit,
ligt in een matige helling met de horizontaal; het zwaartepunt
van het geheel betrekkelijk laag, zoodat de kans op omslaan bij
het rijden over oneffen terrein gering blijft. Er is voldoende bodem-
vrijheid, terwijl de voorwichtigheid in de draagschenen niet te
groot is. Een radrem is aangebracht, omdat bij het afgaan van
hellingen het lamoenpaard alleen het zware voertuig niet kan op
houden en het tegenhouden der kanonniers aan rem- en trektou-
wen weinig uitwerkt. Als regel zal vóór het getrokken vervoer
het schild worden afgenomen. Bij kantelen van het stuk toch
wordt het zijwaarts uitstekende schild aan verbuiging of in de
bevestigingspunten aan beschadiging bloot gesteld. Het voertuig
zal worden voortbewogen door normaal twee, vóór elkaar gespan
nen, paarden. Bij zware hellingen kan een derde paard worden
vóórgespannen.
3). Gedragen vervoer.
Bij het opvoeren van het vermogen is het totaal gewicht van
den vuurmond snel toegenomen. Het Bofors Bergkanon M. 21
veieischt acht draagpaarden, waarvan één voor het schild. Het
uiteennemen van het materieel en het in zoovele onderdeelen op
laden vereischt een sterke werkploeg (acht man). Een grooter
nadeel is gelegen in de vermeerderde kans dat een dier gedurende
den marsch achter blijft, hetgeen beteekent dat bij het in stelling
komen de vuurkracht der batterij tot op 2/3 (of tot 3/4) is terug
gebracht, al naar mate de batterij uit 3, dan wel 4 stukken be
staat.
Bij de zeer groote colonnelengten ;(in het terrein wordt veelal
in colonne met éénen gemarcheerd) wordt de commandovoering
uiterst moeilijk en wordt de marcheerende batterij uitermate
kwetsbaar. In dit verband zij terloops het vraagstuk genoemd der
drie of vier stukken batterij.
Behalve met de kisten voor richtmiddelen en gereedschappen
(3e dier), het tempeerkistje (6e dier) en de schilden (8e dier),
waarmee de betrokken paarden voortdurend zijn belast, worden
bij gedragen vervoer de stuksdieren beladen met de volgende
lasten (zie ook de foto's):
le dier: het kulasstuk
2e dier: het kanon met links en rechts een lamoen helft
701
