cd. 3. Als gezegd, heeft het gebruik van gidsen voor com
mandanten, die niet kunnen kaartloopen en orienteervermogen en
kijk op het terrein missen, een groote attractie. Colonel Friscii
zegt zelfs: „Quelle que soit 1' exactitude d'une carte, prendre
néanmoins toujours un guide" en elders: „Guides sont indispen-
sables". Het gebruik van een betrouwbaren gids heeft, behalve
het voordeel, dat men geen gevaar loopt te verdwalen en meestal
zijn doel langs den kortsten weg bereikt, nog dit voor, dat de
gids door zijn bekendheid met terrein en weg tegen verrassingen
als springlansen, valboomen, rolsteenen kan vrijwaren. Ook kan
hij goede diensten bewijzen bij het nagaan van voetsporen, het
ontdekken van teekens, inkeepingen in boomen, e.d. Maar het
aantal voorbeelden, dat gidsen hand- en spandiensten verleenden
aan de verzetspartij is legio. In de meervermelde Wenken heet het
onder 4: „Wantrouw aanvankelijk eiken berichtgever, mijd zoo
mogelijk den weg, dien hij u aangeeft om het doel te bereiken".
Frisch zegt: „Se mefier des guides qui offrent volontairement leurs
services et en rechercher les raison". Inderdaad is het van be
lang te weten, waarom een gids zijn diensten aanbiedt. Dikwijls
is dat zucht tot gewin, in welk geval men echter nog lang niet
altijd van succes verzekerd is. B. v. zal de gids een volkomen
juist bericht brengen, de patrouille langs den kortsten en zeker-
sten weg naar de schuilplaats leiden, waar men bij aankomst de
vogels gevlogen vindt: de gids heeft ze van tevoren gewaar
schuwd.
Een andere truc is de patrouille langs een dusdanigen weg naar
de schuilplaats te brengen, dat succes uitgesloten is. Ook kwam
het voor, dat een zgn gids zijn diensten aanbood om aldus onder
dekking van een patrouille een ladang te bezoeken, waar hij be
langen had. Dan zijn er nog gidsen, die zich aanbieden met het
vooropgezette doel de patrouille in een hinderlaag te leiden.
Behalve door een onderzoek naar persoon en motieven van den
gids is, als gezegd, zijn betrouwbaarheid te controleeren door
ziin mededeelingen te toetsen op de voorhande kaarten. Een
andere methode is meerdere gidsen te ondervragen, zoo moge
lijk zonder dat ze van eikaars bestaan afweten, maar in ieder
geval zonder dat ze tevoren contact hadden. Kloppen hun inlich
tingen, dan geeft zulks een zeker vertrouwen. Die informaties
kosten tijd, maar die tijd is goed besteed. „Ageer zoo mogelijk
op elk bericht van belang, echter zoodanig, dat ge tegen verraad
gedekt zijt: laat u nooit verleiden tot overijld handelen." zegt
Wenk 5.
Ad 4. Naar hunne motieven zijn spionnen te onderscheiden in
hen, die uit winstbejag, en in die, welke uit persoonlijke gevoelens
als haat, naijver, eerzucht, werken. Meer nog dan bij gidsen is het
noodig zich omtrent den persoon van den spion op de hoogte te
stellen, waar hij vandaan komt, waar hij thuis hoort, zijne levens-
770
