actie moest worden gestaakt. Gelukkig bleek toen, dat generaa
Townshend net tot April zou kunnen uithouden, zoodat wat meer
tijd aan een ernstige voorbereiding kon worden besteed. Genie-
officieren werden nu onder dekking van cavalerie uitgezonden tot
het vervaardigen van de noodige schetsen. Daaruit, benevens uit
vliegfoto's en uit de gegevens van de oude, vóóroorlogsche kaar
ten werd nu een kaart samengesteld, welke voldoende juist werd
geacht om daarop een plan tot omtrekking van 's vijands rechter
vleugel te baseeren, welke omtrekking zou worden ingezet met
een nachtmarsch. De majoor Mason (de samensteller van dit boek
dus) zou als gids optreden; hij had het geheele terrein verkend en
was goed. op de hoogte van de bijzonderheden; nachtelijke ver
kenning was evenwel niet uitvoerbaar geweest, zegt hij.
De beschikbare kaart is achteraf gebleken geheel te kloppen
niet de later zuiver opgenomen kaart schaal 1 100.000!
De colonne, sterk 20.000 man, bereikte op tijd het aangegeven
punt; aan de leiding van den nachtmarsch heeft dus niets geman
keerd, doch, zegt de schrijver, in het officieele verslag van deze*
operatie staat te lezen, dat de colonne op het uur, waarop zij in
werkelijkheid aankwam, ontwikkeld had moeten zijn, terwijl in
het marschbevel en in mondelinge orders was aangegeven, dat
zij eerst daarna tot het gevecht moest worden ontwikkeld. Een
verkeerde interpretatie van gegeven bevelen was dus oorzaak, dat
de geheele onderneming faalde, niet de beweerde onjuistheid van
de kaart, noch het oponthoud gedurende den marsch, dat (stil
zwijgend wel is waar) aan den gids wordt verweten en waarop
in 'dat officieele verslag de nadruk wordt gelegd. De schrijver
betoogt zelfs, dat de colonne op het bedoelde uur (6.15 v. m.)
onmogelijk ontwikkeld, had kunnen zijn, omdat zulks niet bij
duisternis kon plaats hebben; al was ze eerder aangekomen, dan
had men toch moeten wachten; onder de gegeven omstandigheden
had zij om half zeven gereed kunnen zijn voor den aanval; dat
kwartiertje verschil kan de catastrophe niet hebben veroorzaakt.
De schrijver wijt haar uitsluitend aan de omstandigheid, dat niet
alle onderbevelhebbers op gelijke wijze hebben gehandeld, waar
door er geen samenwerking was.
Na deze mislukte onderneming werden de werkzaamheden der
opnemers beperkt tot die gebieden, waar operaties plaats had
den; er werd dadelijk een zoodanige schaal toegepast, dat men
zeker kon zijn, later de metingen ook te kunnen benutten voor
andere doeleinden. De triangulatie werd in het bezette gebied zoo
ver mogelijk uitgestrekt, al had men daarbij met groote moeilijk
heden te kampen. In Juli 1916 vertrok de meetafdeeling weder
terug naar Indië; in Mesopotamië bleven slechts achter 2 luite
nants met 4 opnemers, die opdracht hadden om in bepaald aan
gewezen streken verkenningen te verrichten en daarvan schets
kaarten samen te stellen.
826
