de onderdeelen dan in volgorde van urgentie zouden worden op
genomen.
Om nu de uit luchtfoto's verkregen kaarten behoorlijk op ue
juiste sciiaal te kunnen inpassen, moest men over een systeem
van vaste punten beschikken, dat men door middel van geschut
vuur verkreeg en wel op de volgende wijze: Een batterij van
15 cM houwitsers, bestaande uit 4 stukken, die elk op een bekend
vast punt waren opgesteld, werd gericht op een bepaald punt in
of achter de Turksche loopgraven; dat punt werd tevens aange
geven op de voorloopige kaart en was dus slechts aproximatiei.
Nu ging een vliegtuig naar boven en nam de ligging waar van 10
op het bedoelde punt afgegeven schoten, welke alle op de voor
loopige kaart werden aangeteekend. Deze schoten werden tevens
met een hoekmeetinstrument waargenomen uit de batterij, zoodat
men het azimuth daarvan kon aflezen. Dit werd, evenals de
bekende hoek met nevenstuk, uitgezet en zoodoende werd van
iedere 10 schoten een drietal goed ingesneden punten verkregen;
één van deze drie werd door den waarnemer gemerkt met ,,0. K.
en vormde de basis voor de rectificatie van de foto's. Op deze-
wijze kon men de overlappende luchtfoto's alle op dezelfde schaat
krijgen en in het plan inpassen; bleken later correcties noodig,
dan werd van het te verbeteren gedeelte een zg. slip gemaakt en
verstrekt aan de gebruikers der kaarten, die hun slip op de aan
gegeven plaats op de kaart plakten. Een wel is waar grove, doch
voor het doel zeer bruikbare methode, welke een snelle kaartpro
ductie waarborgde.
Die snelle productie bleek vooral tot haar recht te komen in het
tijdvak tusschen 22 Februari (herovering van Kut-Al-Amarah) en
11 Maart 1917 (bezetting van Bagdad); de troepen kwamen toen
120 mijl vooruit en toch heeft de voorziening met kaarten nimmer
gefaald. De schrijver zegt, dat er groot verschil bestaat tusschen
de aanvulling der voedselvoorraden en die der kaarten. Als de
eerste niet op tijd is, kan de soldaat zijn noodration aanspreken;
al is dat niet versch, het is tenminste eetbaar. Maar een kaart
moet wel versch zijn, eerst op het laatste oogenblik klaar gemaakt
en als het ware warm opgediend aan het front voordat de slag
begint. Er zijn dan ook momenten van koortsachtige opwinding
geweest en in één geval kon de troepenleiding bijna zeggen: ,,Nu
hebben we geen kaarten meer". Dat was, toen de Turken juist
over de grens van het laatste kaartblad werden gejaagd, doch
op dat oogenblik verscheen aan den horizon een vliegtuig, dat
netjes bij het hoofdkwartier een bundel nieuwe kaarten liet vallen
en daarmede de ongestoorde voortzetting van de vervolging moge
lijk maakte!
Met de hier beschreven werkzaamheden, welke alle vóór de
in actie zijnde troepen werden uitgevoerd, waren speciale af dee
lingen belast; achter het front was de topografische arbeid door
828