eerste helft van Augustus, welke militaire operatiën welhaast on
mogelijk maakte en de Russen zelfs deed besluiten, een eind terug
te trekken, werd de topografische arbeid voortgezet. Ook werden
verkenningen in andere richtingen gedaan, zoo via Balad Ruz
naar Aziziyah in een Ford-vrachtwagen onder escorte van pantser
auto's. Deze verkenning ging door een water- en wegenlooze
streek zonder een enkel punt voor oriëntatie; de juiste koers werd
gehouden door waarneming van de schaduw van een voorwerp
op de motorkap; af en toe werd ze gecontroleerd door halt te hou
den en de richting van de wagensporen op te nemen. Men kwam
met een fout van slechts 400 M. bij de plaats van bestemming
uit. Bedenkt men nu nog, dat van één der auto's de achteras brak,
dat de temperatuur in de schaduw tot 126° steeg zonder veel
afkoeling gedurende den nacht en dat andere moeilijkheden, welke
zich op zulk een tocht kunnen voordoen, met ruime maat werden
toegemeten, dan is met de opmerking van den schrijver, dat voor
deze onderneming moeilijk een slechter tijdstip had kunnen wor
den gekozen, waarlijk niet teveel gezegd.
Door deze goede voorbereiding ging de meterij tijdens de win-
teroperatiën vlotter dan vroeger en een tijdige aanvulling van het
kaartmateriaal was steeds verzekerd. Slechts in de streek bij Kifri
Kirkuk bleek het niet mogelijk, punten te bepalen op verren
afstand in het vijandelijk gebied, weshalve luchtfotografie niet
kon worden toegepast. De noodige kaarten werden nu verkregen
door z. g. „air sketches" volgens een door majoor Beazeley
ontworpen methode, waarbij men als volgt tewerk ging. Een basis
tusschen twee vastgelegde punten in het eigen gebied werd op
een schets uitgezet; een waarnemer steeg met een vliegtuig op en
vloog van het eene punt naar het andere, daarbij goed zichtbare
punten in het vijandelijk gebied insnijdende, zoodanig, dat goed
gevormde driehoeken ontstonden; de waarnemer was voorzien van
een klein planchet met een inrichting voor het bepalen van het
azimuth van de zon op het oogenblik van insnijden. Een zijde
van de zoo verkregen driehoeken diende weder voor nieuwe basis
en zoo vervolgens, totdat een zeer ruw driehoeksnet ontstond, dat
zich ook over vijandelijk gebied uitstrekte en waarin de details
werden ingeteekend door zoo noodig meerdere malen over het
terrein heen en weer te vliegen op geringe hoogte. De op deze
wijze verkregen schets was wel is waar zeer onnauwkeurig, maar
toch in ieder geval beter dan heelemaal niets of dan de teekening
van de meeste vliegers. Majoor Beazeley moest dit werk zelf doen,
omdat hij vergeefs had gepoogd, officieren van de luchtvaart deze
methode bij te brengen; toen zijn vliegtuig dan ook werd neer
geschoten binnen de vijandelijke linies en hij krijgsgevangen werd
gemaakt, kon van zijn methode geen verder gebruik worden
gemaakt. „Most unfortunate", zegt de schrijver van dit ongeval.
In de beschrijving van de militaire operatiën tot den wapenstil
stand van November 1918 lezen we verder niet van ingenieuze
830
