liseering van de Duitschers in Tirol heeft er Italië's verhouding tot Duitschland
met beter op gemaakt. Mussolini is de Duitschers persoonlijk nooit erg vrien
delijk gezind geweest. Reeds in 1909 schreef hij een pamflet waarin de be
vrijding van Trentino door hem werd bepleit. Tegen een aan Duitschland
grenzend Tirol zal Italië zich dan ook met hand en tand verzetten.
Met de landen om de Adriatische Zee, zocht Mussolini toenade'ring vóór
dat hij zich naar Libië begaf. Met Zuid-Slavië was Italië tot een vergelijk
gekomen over Fiume. In ruil hiervoor had het land aan Zuid-Slavië de
vrije hand in Saloniki gegeven. De val van den Oriekschen dictatuur van Pan-
galos, was in hoofdzaak een gevolg van het feit dat Griekenland op het
punt stond ten aanzien van Saloniki een onvoordeelig verdrag met Zuid-Slavië
te sluiten, dat tengevolge van den staatsgreep van Condylis echter naar den
prullenmand verhuisde.
De Italiaansche pogingen tot toenadering met Z.-Siavië wilden niet al te
best vlotten daar dit land nog groote Fransche credieten voor wapenleveran
ties had loopen. Het antagonisme tusschen Griekenland en Zuid-Slavië dat
thans door de vervallenverklaring van het verdrag van Saloniki is aangewak
kerd, geeft Italië alle kansen om door het uitspelen van beide staten tegen
elkander in de Adria gedekt te zijn.
Zonder verzekerd te zijn van Engelands vriendschap kan Italië echter geen
overzeesche ondernemingen op touw zetten. Evenmin is het mogelijk iets in
dien geest te ondernemen zonder den financieelen steun van Groot-Brittannië.
Financieel is Italië volkomen in de macht van zijn Amerikaanschen crediteur.
Italië heeft zich verbonden zijn oorlogsschuld tot een totaal bedrag van 2.042
millioen in 62 termijnen af te betalen. Die betalingen geschieden middels
Italiaansche schatkistbiljetten. Amerika heeft echter bedongen dat deze schat
kistbiljetten in obligaties geconverteerd zullen worden, zoodra de Vereenigde
Staten dat wenschen, terwijl Italië gegarandeerd heeft dat deze obligaties op
de beurs verhandelbaar zijn en zullen moeten worden geabsorbeerd. Amerika
heeft het in zijn macht om ineens 2 milliard aan Italiaansche obligaties op
alle markten der wereld te werpen, waardoor het de koers van de Lire en
daarmede de credietwaardigheid van Italië volkomen in de hand heeft. En
zoo is Europa's „Groote Proletariër" voor overzeesche ondernemingen ook
financieel van Engelands hulp afhankelijk.
Met haar andere latijnsche zuster en politieke geloofsgenoot sloot Italië een
verbond van arbitrage, vriendschap en wederzijdsche neutraliteit in geval van
oorlog met derden. Feitelijk is dit verdrag in strijd met het Handvest van
den Volkenbond, maar dat komt er minder op aan. Mussolini heeft immers
op onverholen wijze te kennen gegeven dat het fascisme „niet in den zoo-
genaamden Volkenbond gelooft". En het uittreden van Spanje uit den Vol-
kenbondraad, typeert afdoende het standpunt dat Mussolini's collega-dictator
tegenover dat lichaam inneemt.
Het fascisme in Italië voert een economisch-militante politiek. Het is groot
geworden door den steun van de nationalistische partij, de partij der kapita
listen, van de Koningsgezinde blauwhemden, de groot-induHrieelen, de wa
penfabrikanten, de Italiaansche Generale Staf. Tegelijk met de zwarthemden
rukten deze blauwhemden in October '22 naar Rome op. Die plutocratische
groep kreeg mede een aandeel over de controle der staatsdiensten door de
benoeming van Federzoni tot schijnminister van Buitenlandsche zaken, van
Roceo tot Minister van Justitie, van Volpi tot Minister van Financiën.
Het fascisme is als economisch-militante strooming, den tegenstroom van
de scciaal-pacifistische stroomingen in West-Europa. Een fransch schrijver
Ludovic Naudeau brandmerkt op yrond van een zorgvuldige bestudeering
van het fascisme het fascistische Italië als de buitenlandsche bolshevist, die de
bourgeois-naties probeert te onteigenen. Men behoeft zich bij die minder
vriendelijke qualificatie niet aan te sluiten en dient, gezien de minder prettige
verhouding tusschen beide latijnsche zusternaties die uitspraak met het bekende
korreltje attisch zout te savoureeren.
Dat neemt niet weg dat de wereldvrede bedreigd wordt door de twee
uiterste politieke stroomingen in het internationale leven. Eenerzijds door het
868