De wijze waarop hij zijn doel denkt te bereiken, legt hij vast
in een gevechtsplan.
Het ontwerpen en de uitvoering van het gevechtsplan zijn onder-
deelen van de gevechtsvoering, d. w. z. de kunst om het gevechts
instrument te gebruiken.
Hierbij hebben we de volgende factoren in beschouwing te
nemen.
a. de persoon van den bevelhebber.
b. de sterkte en hoedanigheid van het gevechtsinstrument,
d. w. z. de gevechtswaarde van het leger.
c. de vijandelijke strijdkrachten.
d. het gevechtsterrein.
ad a. De persoon van den bevelhebber.
Het is niet de bedoeling U hier eene omschrijving te geven van
het begrip „Veldheer".
„Militair Genie!"
Het zou mij te ver voeren, toch kan ik U niet genoeg aanbevelen
het hoofdstuk „Der Kriegerische Genius" in „Vom Kriege" te
bestudeeren, omdat Clausewitz daarin zoo meesterlijk dat begrip
nader omschrijft, door de eigenschappen, welke den Veldheer ken
merken, in beschouwing te nemen.
En waar we die eigenschappen in het algemeen, niet bij den
gewonen bevelhebber zullen aantreffen, zoo is het toch duidelijk,
dat naarmate zij in grooteren getale en meer geprononceerd aan
wezig zijn, de bevelhebber ook meer den Veldheer zal naderen.
Hetzelfde wat generaal Jomini in zijn: „Abriss der Kriegskunst"
over den Veldheer zegt n. 1.
Von allen Theorien iiber die Kriegskunst ist die einige ver
standige diejenige, welche dem angeborenen Genie den grösztën
Antheil an der Fiihrung eines Krieges zuweist!" is ook, zij het dan
ook in mindere mate, van toepassing op den bevelhebber in het
gevecht.
ad b. Betreffende het gevechtsinstrument geldt dat zoowel de
moreele als de materieele factoren zijn waarde bepalen.
Deze houden verband met: volksaard, recruteering, remonteering,
opleiding, bewapening, uitrusting, indeeling, oefening, training,
aanvoering, verpleging etc.
ad c. Hetzelfde wat hierboven omtrent bevelhebber en leger is
gezegd geldt uiteraard ook voor de vijandelijke strijdkrachten.
Naarmate de bevelhebber van het eigen leger beter bekend is
met de waarde van de vijandelijke strijdkrachten, des te meer zal
hij met zijn gevechtsplan rekening kunnen houden met den in
vloed, welke die strijdkrachten op het door hem te bereiken doel,
zullen kunnen uitoefenen.
18
