is een tweesnijdend zwaard en één enkele misstap kan oorzaak zijn dat het
zich ook tegen hen zelve keert.
Het is overigens niet altijd rozengeur en manenschijn geweest tusschen de
Bolshevisten en de Kuo Min Tang.
In September 1925 hielden de Cadetten van Whampoa een meeting, waarbij
zij eischten dat Borodin, Smirionoff, generaal Oallent en de andere Russische
propagandisten uit de Kuo Min Tang werden gestooten. Ook Chiang Kai
Shek sloot zich bij die anti-Russische beweging aan. In Maart 1926 poogde
Chiang te vergeefs de partij van de Russen te zuiveren en een dergelijke
poging der gematigde elementen in de Kuo Min Tang liep in Mei 1926
wederom op een échec uit. Tusschen Borodin en Chiang Kai Shek bleef een
persoonlijke veete bestaan. Tijdens den opmarsch naar het Jangtse dal pous
seerden de Russen Oeneraal Tang Seng Chi en probeerden zij Chiang op
zijde te schuiven. Telkens duiken berichten op dat Chiang zooveel mogelijk
het contact niet het nationalistische Gouvernement te W^uhan poogt te ver-
mijden en zich te Nanschang ophoudt van waar hij de militaire operaties
leidt. 1
Voorloopig schijnen de Russen en de communisten in de Kuo Min Tang
nog de lakens uit te deelen. In Hankou werd midden Januari de tscheka
ingesteld teneinde de Kuo Min Tang te zuiveren van de anti-Russische
elementen. De actie dier tscheka richt zich tegen speciale rechtsche groepen
der partij zooals tegen de rechtervleugel der Kuo Min Tang te Shanghai
tegen de „Sun Yat Senism Society", die zich ten doel stelt de nationale prin
cipes van Sun Yat Sen te verwezenlijken, een vereeniging die nog wel door
Sun Foo, de zoon van Sun Yat Sen, thans een der ministers te Hankou,
werd gesticht voordat hij tot het communisme overging Voorts richt
zich de tscheka tegen de leden der „Nationalism Society", die een anti-vreem
delingen actie tegen alle Buitenlanders, ook de Russen, voert tegen alle
reactionairen en tegen de rechtsche leden der Pekingsche Kuo Min Tang groep.
Van het Russische standpunt beschonwd, is het gepresteerde werk der
Sovjet-propagandisten schitterend. Nooit is het Tsarisme bij machte geweest
een zoo grootsch plan in China te concipieeren en ten uitvoer te leggen.
De Kuo Min Tang is in wezen zuiver nationalistisch. In October 1926 maakte
de partij haar programma bekend. Vergeefs zoekt men in dat programma naar
de bekende communistische beginselen. De Kuo Min Tang stelt zich ten doel
de verwezenlijking van de politieke en economische eenheid van het geheele
land tot stand te brengen. Zij wil het militaire stelsel afschaffen, een demo
cratische Regeering instellen, die de vrijheid van het volk en het zelfbeschik
kingsrecht der minderheden beschermt.
Voor zoover de Buitenlandsche relaties betreft stelt de Kuo Min Tang de
volgende eischen. In de eerste plaats behooren de ongelijke verdragen te
worden afgeschaft en nieuwe tractaten op basis van gelijke rechten te worden
gesloten, waarbij China's souvereine rechten onaangetast behooren te blijven.
Zij eischt tarieven autonomie, afschaffing van de likim, een der voornaamste
bronnen van inkomsten van de tuchuns, vrijmaking van den dienst der poste
rijen. Ten sloite wenschte de Kuo Min Tang eenheid te brengen in de rijks
middelen en het muntwezen, een constructieve economische politiek te voeren,
waarin aan den aanleg van spoorlijnen, wegen en havens een ruime plaats
wordt ingeruimd.
Zoo kwaad ziet het programma van de nationalisten, die ons zoo vaak als
wildemannen worden afgeschilderd er dus niet uit. Met dit politieke pro
gramma als basis werd de veldtocht in het Jangtse-dal voortgezet. Begin
November werd Kiu Kiang bij verrassing genomen en wordt Sun Chuan Fang
gedwongen zijn troepen uit Kiangsi terug te trekken, terwijl eind November
heel Foekien zonder ernstigen tegenstand te bieden in handen der Zuidelijken
valt.
Intusschen had men de vreemdelingen nog vrijwel met rust gelaten. Dan
dreigt op 4 December in Hankou een algemeene staking uit te breken, die
gepaard gaat met een sterke anti-vreemdelingenbeweging. Het gevaar dat de
Zuidelijken de hand zullen leggen op de „Customs Service" wordt imminent.
206
