208
Geheel ongegrond was dus het misnoegen van Canton niet! Daar staat
echter tegenover dat het Britsche Memorandum tegemoet komt aan de Chi-
neesche eischen inzake de exterritorialiteit, dat het in overeenstemming met.
de bepalingen van het Vier mogendheden verdrag van Washington een geza
menlijke verklaring der Mogendheden poogt uit te lokken om in China een
constructieve politiek te voeren en te onderhandelen over een revisie der ver
dragen en andere loopende kwesties zoodra er een Gouvernement is dat heel
China kan vertegenwoordigen.
Intusschen zaten de Russische bolsjevisten niet stil op 17 December, vijf
dagen na de conferentie van Miles Lampson met Eugène Chen en Chiang Kai
Shek, wordt Karakhan als sovjet-gezant bij de Zuidelijken geaccrediteerd.
Bolshevistisshe agitators zetten, na de mislukte algemeene staking, een nieuwe
aanslag tegen Hankou op touw. Op 4 Januari maakt het gepeupel zich meester
van de Britsche concessie te Hankou, die door de Engelschen vrijwillig wordt
ontruimd. Het schijnt dat de Britten geen marinetroepen aan land hebben willen
zetten, en van de verdediging hebben afgezien omdat de macht waarover men
beschikte te gering was en men vreesde dat bij een confliet de geheele
Europeesche burgerbevolking zou worden uitgemoord. Hankou ligt n. 1. 600
mijlen van zee en het rivierpijl is 's winters 12 m. lager dan 's zomers, zoo
dat de vaart van oorlogschepen op de Jangtse in December groote moeilijk
heden oplevert. Een nederlaag zou dus onvermijdelijk zijn geweest en daarom
zou een verdediging van Hankou een groote politieke en militaire fout zijn.
Zoo was dus een gedwongen begin gemaakt met de China-politiek die de
anonymus in de Asiatic Review drie maanden te voren had uitgestippeld.
Of de Canton Regeering tegen haar zin door de Russische agitators ge
dwongen werd tot dit agressief optreden, is niet uit te maken. Vast schijnt te
staan dat de hoofdaanlegger van den aanslag op de concessie, de student
Hsi Chien, geen communist, maar een extremistisch nationalist was, die daar
door hoopte in de Canton Regeering te worden opgenomen.
Daar staat echter tegenover dat Kuo Min Tangautoriteiten tijdens de relle
tjes te Hankou de menigte verspreid hebben, terwijl te Kiukiang de generaal
Ho persoonlijk krachtig ingreep.
Het verlies van de Britsche concessie te Hankou, spoedig gevolgd door
de ontruiming van de concessie te Kiukiang, was niet alleen een gevoelige
klap voor den Britschen handel, maar ook voor het Britsche prestige in heel
Oost-Azië. Dat prestige was alleen te herwinnen door aan China de gepant
serde vuist te toonen. Engeland was niet van plan de concessies, die het
verdedigen kon, voetstoots prijs te geven. Voor de verdediging van Shjanghai
worden de 13e en 14e Infanterie brigade uit Europa en de 20e Britsch-Indische
Infanterie brigade, een Tankcompagnie en hulpwapens naar China gedirigeerd.
Alleen aan Infanterie telt die macht 12.000 man, terwijl voor Sjanghai 21
ooilogschepen worden geconcentreerd.
Inmiddels zaten de Rooden in het Noorden ook niet stil. In Charbin werd
een complot tegen de Feng-tien ontdekt van Generaal Yang Cho, de vice-
president van de controlecommissie van den Chineeschen Oosterspoorweg,
die zijn huis in een wapenarsenaal had herschapen en in „due form" gefusil
leerd werd.
De troepenzendingen schenen aanvankelijk eenigen indruk op de Zuidelijke
Regeering te hebben gemaakt. Chen draaide bij. Op 23 Jauuari verschijnt een
verklaring van het nationalistische Gouvernement, waarbij het verklaart dat
het een gewapend conflict met de Mogendheden wenscht te vermijden en
zal trachten alle verschilpunten op te lossen door afzonderlijk met ieder der
Mogendheden te onderhandelen. Van een gemeenschappelijke regeling met
alle Protocol-mogendheden zooals het Memorandum dit wenscht wil het dus
niets weten.
Dan grijpt er een voorval in Engeland plaats, waardoor Chens positie aan
zienlijk versterkt wordt. Een deputatie van de „National Joint Council", die de
„General Council of the Trade Unions Congress," de „Parliamentary Labour
Party Exceutive", de „Labour Partij Executive" vértegenwoordigt, verklaart
