11/3/ zulk eene wijze voor oogen brengen, dat het, zonder
veel woorden, voor de deelnemers aan de oefening
duidelijk wordt, waar het bij de oefening om ging.
Dikwijls genoeg zijn in den oorlog besluiten op
berichten te nemen of genomen, welke berichten
later onjuist blijken. Ook dan is er geen leider die
van onjuiste berichten en daaruit voortvloeiende
handelingen mededeeling doet en deze neutraliseert.
De werkelijkheid stelt bovendien zulke oneindig
zware eischen aan verstand, aan ziel en zenuwen
van de aanvoerders, welke zich bij de vredesoefe-
ningen niet voordoen, dat het een onvoorwaardelijke
fout van den leider zou zijn, wanneer hij de zich
voordoende moeilijkheden door ingrijpen zou willen
uitschakelen. Het vorenstaande geldt ook min of
meer voor de onderaanvoerders. Ook in de ruwe
werkelijkheid ontstaat misverstand door onduidelijke
bevelen, foutieve of onjuiste opvatting, misverstand
aan de telefoon, enz., welke dikwijls niet kunnen
worden hersteld.
In den oorlog leiden zij tot nadeelige gevolgen,
dadelijk voelbaar en tot verliezen, bij de A. V. O.
oefeningen tot een belangwekkenden en leerrijken
toestand. Hoe zich dan zelf te redden
Ziehier dan de prikkel tot het zelfstandig han
delen, tot den verantwoordelijkheidsdurf. Zoo ont
staan dan spannende en voor alle deelnemers leer
rijke toestanden en oogenblikken, niet door kunst
matige opdrachten of een ingrijpen maar door een,
zooveel mogelijk vrije ruimte aan de besluitvaar
digheid latende, zich van elk ingrijpen onthoudende
opzet.
De leider moet, wat de te oefenen aanvoerders
betreft er bijzonder op letten
le. dat de bevelen in telegramstijl worden opge-
teekend en later in hun geheel worden her
haald (niet partieel doen herhalen) en dat alle
genoemde terreinvoorwerpen ook nog eens wor
den aangewezen;
2e. dat de geoefend wordende aanvoerder eerst de
opdracht overweegt, den toestand beoordeelt
en daarna handelt. Hiervoor moet hem eenigen
tijd worden gelaten. Ook wanneer hem be
richten bereiken. Aanbeveling verdient het later,
na eenige oefeningen, om den betrokkene voor
veel berichten te plaatsenware en onware,
achterhaalde en onduidelijke; zoodoende wordt
de werkelijkheid nagebootst en leert men het
