standpunten van het vliegtuig van hetzelfde terreingedeelte ge
nomen zijn. Het met behulp van deze foto's gevormde stereosco
pisch beeld wordt daartoe uitgemeten en de resultaten grafisch
op papier gebracht. Omdat een stereoscopisch beeld een indruk
geeft van het relief van het terrein kan die uitmeting ook gege
vens verstrekken om de hoogte der terreinvoorwerpen ten opzichte
van het projectievlak te bepalen en is het daardoor mogelijk een
kaart te vervaardigen die ook een voorstelling geeft van de ver-
tikale gesteldheid van het terrein. Deze methode staat dus ver
boven de eenvoudige fotogrammetrische kaarteering met enkel
voudige vertikale luchtfoto's, waarmede slechts een plattegrond
van het terrein vervaardigd kan worden.
Evenals bij de terrestrische stereofotogrammetri komt het uit
meten der foto's neer op het bepalen van de ligging in de
ruimte van een groot aantal punten door voorwaartsche insnijding
van uit de beide standplaatsen van het fototoestel, waarvoor het
noodig is de richting van de lichtstralen naar die punten tijdens
de opname ten opzichte van de optische as van het fototoestel
uit de foto's af te leiden. Dr. Hugershoff doet dit in zijn auto-
kartokartograaf, door gebruik te maken van foto-uitmeettheodolie-
ten, waarmede het mogelijk is op de in een camera geplaatste
ontwikkelde negatieven door het objectief heen hoekmetingen
te verrichten als in het terrein. De uitgemeten richtingen
brengt hij verder zoodanig op beweegbare in het projectievlak
gelegen linealen over, dat in dat vlak mechanisch een voort-
waartsche insnijding plaats vindt en dus het kruispunt dier
linealen de ligging van het punt in het projectievlak aangeeft.
Door middel van een 2de stel aan de theodolieten verbonden
linealen drukt hij tegelijkertijd automatisch de gemeten hellings-
hoeken op schaal in een lengtemaat uit, ten einde ook de 3e
ruimtecoördinaat der punten grafisch op het papier te kunnen
uitdrukken ter verkrijging van een beeld van de verticale gesteld
heid van het terrein.
Bij de door de firma Zeiss naar de denkbeelden van Dr.
Bauersfeld geconstrueerde stereoplanigraaf zijn de theodolieten
vervangen door een lenzenstelsel, dat van het door het objectief
der camera op oneindigen afstand gevormde beeld van het cliché
een reël beeld op eindigen afstand vormt, waarlangs een index
bewogen kan worden. De verplaatsingen van deze index in hori
zontalen zin vormen een maatstaf voor de grootte der richtings-
en hellingshoeken en worden door middel van een coördinatograaf
grafisch op papier neergelegd.
Het is uiteraard noodig alvorens tot het uitmeten van de
negatieven te kunnen overgaan eerst de standplaatsen van het foto
toestel in de lucht benevens de richting van de optische as
en de helling en verkanting van de plaat op het oogenblik
der opname te kennen. Aanvankelijk waren deze gegevens alleen
te verkrijgen door moeilijke en tijdroovende berekeningen, o. m.
312
