het mogelijk, dat een wapen, dat aan de voorwaarden der con
ferentie voldeed, uit anderen hoofde den oorlog wreeder maakte
bijvoorbeeld door meer invaliditeit te veroorzaken dan een ander,
dat den getroffenen z. g. noodelooze smarten bereidde, doch waarna
genezing zonder invaliditeit na zich te sleepen mogeiijkwas. Iedereen
zal het er over eens zijn, dat dum-dumkogeis, bajonetten met
weerhaken of in vergift gedoopte projectielen of wapens noo
delooze smarten veroorzaken, daar met dezelfde kogels of bajo
netten zonder de genoemde bijkomstigheden hetzelfde effect
bereikt wordt. In beide gevallen wordt het doel, het buitengevecht
stellen van de mankracht bereikt, maar ook niet meer.
De moreele factor mogen wij hierbij buiten beschouwing laten,
daar die door de onvermijdelijke repressailles zijn waarde verliest.
Om het gebruik van de hier bedoelde wapens te voorkomen,
heeft de aangehaalde verbodsbepaling dus inderdaad zijn waarde.
Er zijn evenwel nog andere factoren denkbaar, die de wreedheid
van den oorlog beïnvloeden en die niet door genoemde verbods
bepaling beperkt worden.
Naast le de wijze, waarop de mankracht buiten gevecht gesteld
wordt, onderscheiden we nog als humaniteitsfactoren, '2e het per
centage dooden der gewond geraakten en 3e het percentage der
blijvend invaliden ten opzichte van het aantal gewonden.
Op grond van deze factoren mag dus het eene wapen minder
wreed dan het andere genoemd worden, indien ter bereiking van
het doel het eerste wapen den tegenstander onder veroorzaking
van minder lichamelijk of geestelijk lijden buiten gevecht stelt,
en het percentage dooden en invaliden minder groot is dan bij
aanwending van het andere wapen.
Spreken slechts één of twee dezer factoren ten gunste van het
eerste wapen, dan zal de wreedheidsgraad ten opzichte van een
ander wapen moeten geschat worden naar de waarde der factoren,
waarbij natuurlijk individueele voorkeur veel invloed zal uitoefenen.
Men zal het er over eens zijn, dat die, genoemd onder 2e en
3e, de belangrijkste zijn.
Daarnaast zal steeds de aard der invaliditeit, veroorzaakt door
de verschillende te beoordeelen wapens, voor de vergelijking der
humaniteit ervan een belangrijke factor zijn.
Wil men op deze manier een vergelijking trekken tusschen de
verschillende wapens, dan kan deze alleen waarde hebben, als ze
voor zoover mogelijk gebaseerd is op cijfers uit de praktijk, ver
kregen uit officieele statistieken.
Daarbij Is het ook van belang onder de oogen te zien onder
welke omstandigheden en in welken tijd de verschillende wapens
werden gebruikt. Zoo zal b.v. de verhouding tusschen het aantal
dooden en gewonden veroorzaakt door vuurwapens uit de Napoleon-.
tische oorlogen, veel grooter zijn dan die verhouding in de laatste oor
logsjaren was. De enorme vooruitgang van de genees- en heelkun-
332
