zagen, het percentage dooden der door vuur en blanke wapens
gewonden 24 °/0 bedroeg, heeft dus de door het gaswapen buiten
gevecht gestelde man 12 X zooveel kans te blijven leven als de door
projectiel, scherf of bajonet gewonde.
Volgens een statistiek van het Duitsche leger zijn in het tijds
verloop van 1 Januari tot 30 Augustus 1918 58000 man door het
gaswapen buiten gevecht gesteld; hiervan stierven er 1755 of 3 °/0.
In de eerste tien dagen van Augustus van 1918 verloor het Fransche
leger 14578 man aan gaszieken, waarvan er 424 stierven of 2.9 °/0.
Jammer genoeg zijn van Frankrijk meerdere gegevens niet
bekend, terwijl ook door de Duitsche revolutie veel waardevol
cijfermateriaal van het Duitsche leger is verloren gegaan.
De hieronder volgende tabel geeft een beeld van de verliezen
door het gaswapen, aan Engelsche zijde geleden.
Tijdvak
Periode
Aantal
Dooden
gaszieken
Aantal
°/o
April - Mei 1915
Mei'15-Juli'16
Dec. '15-Aug. '16
Juli '16 -Juli '17
Dec. '17-Mei '18
Juli'17-Nov.'18
Gaswolkaanvallen
Traangassen
Gaswolkaanvallen
Groenkruisgas
Pro j ectoraanval 1 en
Mosterdgas
7000
4207
8806
444
160.526
350
1013
532
81
4086
5°/o
24.1
6.0
18.2
2.5
Totaal
180983
6062
3.3
In het eerste jaar, voornamelijk tijdens de periode van de gas-
wolkaanvallen, was het mortaliteitscijfer betrekkelijk hoog, hoewel
niet hooger dan dat, betreffende de oudere wapens. Voornamelijk
was het groote aantal dooden een gevolg van de primitieve ver
dediging tegen het gaswapenal spoedig bleek dan ook, dat
de methode van het gasafblazen alles behalve doeltreffend was.
Toch daalde in den loop der volgende jaren het mortaliteitscijfer
gestadig tot 2'/2 °/o> niettegenstaande het gaswapen steeds doel
matiger werd toegepast.
In de eerste plaats was die achteruitgang in mortaliteit een
gevolg van de eveneens steeds verbeterde verdedigingsmaatrege
len, doch ook van de voortdurend grooter wordende vrees voor
het gaswapen, die tengevolge had, dat men altijd op zijn qui
vive was en verrassingen tot de uitzonderingen gingen behooren.
Een uitzondering op dien geleidelijken achteruitgang van het
doodencijfer veroorzaakte het gebruik van de projectors. Doch
daar dit gaswapen slechts plaatselijk kan optreden, zoodat het
aantal slachtoffers nooit groot kon zijn, terwijl een groote uitbreiding
van het aantal projectorbatterijen te kostbaar was, kon dit hoogere
343
